بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين و الصلاة والسلام على سيدنا محمد وعلي اله وصحبه أجمعين
การเชิญชวนผู้อื่นทำความดีนั้น มีทั้งระดับฟัรดูอีน และฟัรดูกิฟายะฮ์ ดังนั้น หากในหมู่บ้านไม่มีผู้รู้ที่จะทำการสั่งสอนพี่น้องมุสลิมนอกจากตัวเราเท่านั้น ก็ออกจากหมู่บ้านไปสอนและดะวะฮ์ที่อื่นไม่ได้ แต่ถ้าหากที่หมู่บ้านมีบุคลากรหลายท่านที่คอยให้ความรู้และดะวะฮ์สั่งสอนพี่น้องทั่วไป นั่นก็ถือว่าเป็นฟัรดูกิฟายะฮ์ ซึ่งหากส่วนหนึ่งได้ทำหน้าที่สอนในหมู่บ้านแล้ว อีกส่วนหนึ่งก็สามารถออกดะวะฮ์นอกพื้นที่ได้อย่างไม่ต้องสงสัย
ท่านชัยคุลอิสลาม อัลหาฟิซฺอิบนุหะญัร ได้กล่าวอธิบายเกี่ยวกับหะดิษไว้ตอนหนึ่งว่า
والصحيح عند إمام الحرمين وغيره من الشافعية أنه لا يحرم , وأجابوا عن الحديث بأجوبة منها أن المراد أن الفضيلة التامة إنما هي في شد الرحال إلى هذه المساجد بخلاف غيرها فإنه جائز
"ที่ถูกต้อง ตามทัศนะของท่านอิมามอัลหะรอมัยน์ และท่านอื่น ๆ จากบรรดานักปราชญ์มัซฮับชาฟิอีย์ คือ แท้จริงการ(เจาะจง)เดินทางนั้น ไม่ใช่เป็นสิ่งที่หะรอม และพวกเขาได้ทำการตอบจากหะดิษ ด้วยหลายคำตอบด้วยกัน คือ แท้จริง จุดมุ่งหมาย(ของหะดิษนี้)คือ แท้จริง คุณความดีที่สมบูรณ์ คือ การเดินทางไปยังบรรดามัสยิด(ทั้งสาม)นี้ ซึ่งแตกต่างกับบรรดามัสยิดอื่นจากมัน(ทั้งสาม) เพราะว่าแท้จริง มัสยิดอื่นจากทั้งสามนั้น อนุญาต ให้เดินทางไปได้" เล่ม 3 หน้า 383-384
และหะดิษดังกล่าวนี้ ได้รายงานโดยท่านมุสลิมเช่นเดียวกัน ท่านอิมามอันนะวาวีย์ ร่อฮิมะฮุลลอฮ์ ได้อธิบายหะดิษดังกล่าว ความว่า
وفي هذا الحديث : فضيلة هذه المساجد الثلاثة , وفضيلة شد الرحال إليها , لأن معناه عند جمهور العلماء : لا فضيلة في شد الرحال إلى مسجد غيرها . وقال الشيخ أبو محمد الجويني من أصحابنا : يحرم شد الرحال إلى غيرها وهو غلط
"ในหะดิษนี้ คือยืนยันถึงความประเสริฐของมัสยิดทั้งสามนี้ และยืนยันถึงความประเสริฐในการเดินทางไปยังมัสยิดทั้งสาม เพราะความหมายของหะดิษนี้ตามทัศนะของนักปราชญ์ส่วนมากคือ ไม่มีความประเสริฐ(ที่สมบูรณ์ยิ่ง)ในการเดินทางไปยังอื่นจากสามมัสยิดนี้ และท่านชัยค์ อบูมุฮัมมัด อัลญุวัยนีย์ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งจากนักปราชญ์ของเรา กล่าวว่า หะรอมโดยการเดินทางไปยังมัสยิดอื่นจากสามมัสยิดนั้น เป็นทัศนะคำพูดที่ ผิดพลาด" ดู ชัรห์ ซอฮิห์ มุสลิม เล่ม 5 หน้า 181 ตีพิมพ์ ดารุลหะดิษ
والله تعالى أعلى وأعلم
