ตอบคำถามประเด็นต่างๆ เรื่องการทำกุรบาน

[al-azhary]

Tweet

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْم

اَلْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالَمِيْنَ وَ الصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلىَ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَليَ آلِهِ وَصَحْبِهِ أَجْمَعِيْنَ ،،، وَبعْدُ ؛

คำถามที่ 1.

เนื่อกุรบานที่เราวาญิบต้องทำเนื่องจากบนบาน เป็นต้น จะรับประทานได้หรือไม่?

ตอบ

ท่านอัลลามะฮ์ อิบนุ อัลกอซิม อัลฆัซซีย์ ได้กล่าวว่า

وَلاَ يِأْكُلُ المُضَحِّي شَيْأً مِنَ الأُضْحِيَةِ المَنْذُوْرَةِ

"ผู้ที่ทำอุดฮียะฮ์จะต้องไม่รับประทานสิ่งหนึ่งจากอุดฮียะฮ์(วายิบ)ที่ถูกบนบาน” หาชียะฮ์อัลบาญูรีย์, เล่ม 2 , หน้า 300.


ท่านอิมามอัลบาญูรีย์  ได้กล่าวอธิบายว่า

فَلاَ يَجُوْزُ لَهُ الأَكْلُ مِنْ ذَلِكَ وَكَذَلِكَ الْعَقِيْقَةُ المَنْذُوْرَةُ والطَبْخَةُ المَنْذُوْرَةُ وَالْمُخَلِّصُ مَنْ ذَلِكَ أََنْ يَضَحِّيَ بِأُخْرَي أَوْ يُهِدِيَ أُخْرَي أَوْ يَعُقَّ بِأُخْرَي أََوْ يَطْبُخَ طَبْخَةً أُخْرَي زَائِدَةً عَلي الوَاجِبَةِ فَيَجُوْزُ لَهُ الأَكْلُ مِنْهَا لأَنَّهَا زَائِدَةٌ عَلَي الوَاجِبَةِ وَلَهُ مَعَ الْكَراَهَةِ

"ดังนั้นจึงไม่อนุญาตรับประทานแก่เขาจากสิ่ง ดังกล่าว(คืออุดฮียะฮ์วายิบที่ถูกบนบาน) เช่นเดียวกับสิ่งดังกล่าว  คืออะกีเกาะฮ์ที่ถูกบนบานและการปรุงอาหารที่ถูกบนบานไว้  และผู้ที่หลีกเลี่ยงจากสิ่งดังกล่าว(คือจากฮุกุ่มที่ไม่อนุญาตให้รับประทาน ได้นั้น) คือการที่เขาได้ทำการเชือกุรบานสัตว์อื่น(ที่ไม่ได้ถูกบนบาน)  หรือเชือดสัตว์พลี(ฮัดย์ในพิธีฮัจญ์)กับสัตว์อื่น(ที่ไม่ได้บนบาน) หรือทำการอะกีดะฮ์ด้วยสัตว์อื่น(ที่ไม่ได้ถูกบนบาน)  หรือปรุงอาหาร กับเนื้ออื่น(ที่ไม่ใช่มาจากสัตว์บนบาน) ที่เพิ่มเข้ามาสมทบกับเนื้ออุดฮียะห์ที่วายิบ(หรืออะกีเกาะฮ์ที่วายิบด้วย เหตุการบนบาน)  ก็อนุญาตให้เขารับประทานจากมันได้เพราะมันมีเนื้ออื่นที่ไม่ใช่เนื้ออุด ฮียะห์ที่เป็นวายิบเพิ่มเข้ามา  แต่พร้อมกับมักโระห์สำหรับเขา" ฮาชียะห์อัลบาญูรีย์ 2/301 ตีพิมพ์ที่มุสตอฟา อัลฮะละบีย์

คำถามที่ 2.

ครอบครัวของผู้บนบานจะทำกุรบานสามารถรับประทานกุรบานได้หรือไม่?

ตอบ

ถ้าหากอุดฮียะห์นั้นเป็น วาญิบ : โดยการบนบาน (นะซัร) ไว้ หรือโดยการระบุแน่นอนว่าสัตว์ดังนี้จะทำอุดฮียะห์ดังได้อธิบายมาแล้ว  จะไม่อนุญาตให้ผู้ทำอุดฮียะห์  และคนใดในครอบครัวของเขาที่เขาจำเป็นต้องจ่ายค่าเลี้ยงดูให้  รับประทานอุดฮียะห์นั้น  ถ้าหากผู้ใดรับประทานส่วนหนึ่งของอุดฮียะห์  ก็จะต้องถูกปรับเท่ากับที่รับประทานไปหรือถูกปรับเป็นราคา. หาชียะฮ์อัลบาญูรีย์, เล่ม 2 , หน้า 300.

ท่านอิหม่ามอัลบาญูรีย์ ได้กล่าวอธิบายว่า

وَكَذَا مَنْ تَلْزَمُهُ نَفَقَتُهُ

“ต้องไม่รับประทานกุรบานที่วาญิบเหมือกับผู้ที่ทำกุรบานบนบานเช่นเดียวกัน คือ ผู้ที่ผู้ทำกุรบานจำเป็นต้องอุปการะเลี้ยงดู” หาชียะฮ์อัลบาญูรีย์, เล่ม 2 , หน้า 300.

และถ้า หากเป็นอุดฮียะห์ที่สุนัต  ก็อนุญาตให้รับประทานได้ตามแต่เขาต้องการ  โดยจะต้องบริจาคส่วนที่เหลือทั้งหมด  และยอมอนุญาตให้เขารับประทานได้หนึ่งในสามของอุดฮียะห์  และบริจาคหนึ่งในสามให้แก่คนยากจน  และอีกหนึ่งในสามมอบเป็นของขวัญ (ฮะดียะห์) แก่เพื่อน ๆ และเพื่อนบ้านแม้จะเป็นคนรวยก็ตาม  แต่สิ่งที่ให้คนรวยนั้นเป็นของขวัญมีจุดมุ่งหมายที่การรับประทานเท่านั้น  ไม่ยินยอมให้พวกเขานำไปขายแลกเปลี่ยน  ส่วนสิ่งที่ให้แก่คนอยากจนนั้นเป็นการให้ครอบครองเป็นกรรมสิทธิ์  ซึ่งคนจนอาจใช้รับประทานหรือนำไปจับจ่ายตามความต้องการ

คำถามที่ 3.

กุรบานอย่างใดถึงจะเรียกว่าบนบาน?

ตอบ

สัตว์กุรบานจะเป็นนะซัร(บนบาน)ได้  ด้วยสองกรณี  คือ

1. บนบานด้วยถ้อยคำที่ชัดเจน(ฮะกีกัต)  เช่น กล่าวว่า  จำเป็นบนฉันในการทำกุรบานเพื่ออัลลอฮฺ

2. อยู่ในฮุกุ่มของการบนบาน  เช่น กล่าวว่า สัตว์ตัวนี้คือกุรบานของฉัน หรือ ฉันจะเอาสัตว์ตัวนี้ทำกุรบาน

แต่ถ้าหากนึกในใจอย่างเดียวโดยที่ไม่เปล่งคำพูดออกมา  ถือว่าไม่เป็นการบนบาน (ดู ฮาชียะฮ์ อัลบาญูรีย์, เล่ม 2, หน้า 296)

คำถามที่ 4.

สัตว์ที่ตั้งครรภ์  นำมาทำกุรบานได้หรือไม่?

ตอบ

ท่านอิหม่ามอัลบาญุรีย์ ได้กล่าวว่า

وَالْحَامِلُ فَلاَ تُجْزِئُ كَمَا حَكَاهُ فِي الْمُجْمُوْعِ وَهُوَ الْمُعْتَمَدُ خِلاَفاً لاِبْنِ رِفْعَةَ حَيْثُ صَحَّحَ فِى الْكِفَايَةِ الإِجْزَاءَ

“สัตว์ที่ตั้งครรภ์  ถือว่าใช้ไม่ได้ ตามที่ท่านอิหม่ามอันนะวาวีย์ได้รายงานไว้ในหนังสืออัลมัจญฺมูอฺ และเป็นทัศนะที่ถูกยึดถือ  ซึ่งขัดแย้งกับท่านอิบนุริฟอะฮ์ โดยท่านได้กล่าวในหนังสืออัลกิฟายะฮ์ว่า ทัศนะที่บอกว่าใช้ได้นั้น ถือว่าถูกต้อง” อัลบาญูรีย์, เล่ม 2, หน้า 298.

คำถามที่ 5.

สัตว์ที่ถูกตอน  นำมาทำกุรบานได้หรือไม่?

ตอบ

นำมาทำได้  ท่านอิหม่ามอัลบาญูรีย์ กล่าวว่า

وَيُجْزِئُ الْخَصِيُّ أَىْ الْمَقْطُوْعُ الخَصِيَّتَيْنِ

“ถือว่าเพียงพอสัตว์ที่ถูกตอน หมายถึง ถูกตัดสองอันทะ” อัลบาญูรีย์, เล่ม 2, หน้า 299.

คำถามที่ 6.

เนื้อกุรบานขายได้หรือไม่?

ตอบ

และยินยอมให้ผู้ทำอุดฮียะ ห์  บริจาคหนังสัตว์ของตนได้  หรือเอาไว้ใช้ประโยชน์เองก็ได้แต่ไม่ยินยอมให้ขายหนังสัตว์อุดฮียะห์หรือให้แก่ผู้เชือดสัตว์เป็นค่าจ้างให้การเชือดของเขา  เพราะการดังกล่าวนั้นเป็นการทำให้อุดฮียะห์ลดหย่อน  ซึ่งทำให้อุดฮียะห์มีผลใช้ไม่ได้  และเพราะฮะดีษที่บัยฮะกีได้รายงาน (9/294) จากท่านนบี (ซ.ล.) ได้กล่าวว่า :

مَنْ بَاعَ جِلْدَ أُضْحِيَتِهِ فَلاَ أُضْحِيَةَ لَهُ

"ผู้ใดขายหนังสืออุดฮียะห์ของตน  ก็ไม่มีอุดฮียะห์สำหรับผู้นั้น”

แต่ถ้ามอบให้ผู้อื่นไปแล้ว  ผู้ที่ถูกมอบให้จะนำไปขายได้หรือไม่  ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้

1. คนร่ำรวยนั้น เมื่อถูกฮะดียะฮ์กุรบานให้  ไม่อนุญาตให้นำไปขายได้  ต้องนำไปรับประทานอย่างเดียว

2. คนยากจนจะถูกศ่อดะเกาะฮ์กุรบานให้เพื่อเขาไปครอบครอง  ซึ่งอนุญาตให้นำไปขายต่อไปได้  แต่ต้องไม่นำเนื้อกุรบานไปขายให้กับคนกาเฟร

คำถามที่ 7.

เนื้อกุรบานให้กาเฟรรับประทานได้หรือไม่?

ตอบ

ท่านอิหม่ามอัลบาญูรีย์ ได้กล่าวว่า

فَلاَ يَجُوْزُ إِعْطَاؤُهُمْ مِنْهَا شَيْأً كَمَا نَصَّ عَلَيْهِ الْبُوَيْطِيُّ...لأَنَّهَا ضِيَافَةُ اللهِ لِلْمُسْلِمِيْنَ

“ไม่อนุญาตมอบสิ่งใดจากกุรบานให้แก่คนกาเฟรตามที่ท่านอัลบุวัยฏีย์ได้ระบุเอาไว้...เพราะกุรบานเป็นเลี้ยงเป็นอาหารของอัลลอฮฺแก่บรรดามุสลิมีน” หาชียะฮ์อัลบาญูรีย์, เล่ม 2, หน้า 301.

ท่านอิมาม อิบนุหะญัร อัลฮัยตะมีย์ และท่านอิมาม อัรร๊อมลีย์ วินิจฉัยไว้ว่า " ไม่อนุญาติให้กาเฟรทำการรับประทานเนื้อกุรบานที่เราเชือด และไม่อนุญาติให้คนจนหรือ(คนรวย)ที่ถูกมอบเนื้อกุรบานให้นั้น ทำการให้อาหารกับคนกาเฟรที่ปรุงมาจากเนื้อกุรบาน เนื่องจาก จุดมุ่งหมาย หรือเป้าหมาย ของการทำกุรบาน นั้น เพื่อเป็นการเอื้อเฟื้อ เอื้ออาทร กับบรรดาคนมุสลิมีน เพราะว่ากุรบานนั้น ถือเป็นเป็นอิบาดะฮ์ต่ออัลเลาะฮ์เพื่อเลี้ยงเป็นแขกรับประทานสำหรับมุสลิมีน เท่านั้น ดังนั้น จึงไม่อนุญาติให้ผู้เป็นกาเฟรทำการครอบครองเนื้อกุรบานดังกล่าว

และอิมามชาฟิอีย์ระบุเอาไว้ว่า ผู้ที่ทำกุรบานนั้น หากเขาได้เชือดกุรบาน หลังจากนั้นเขาได้ตกศาสนา(ตกมุรตัดเป็นกาเฟร) เขาก็ไม่สามารถรับประทานเนื้อกุรบานนั้นได้ (แม้กระทั้งเจ้าของกุรบานเองที่ตกมัรตัด ยังรับประทานไม่ได้ แล้วคนกาเฟรอื่นจะรับประทานได้อย่างไร?)”
ส่วนทัศนะที่บอกว่าได้นั้น  อ้างหลักฐานว่า

อัลเลาะฮ์ทรงตรัสความว่า

لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُم مِّن دِيَارِكُمْ أَن تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ

“อัลลอฮ์มิได้ทรง ห้ามพวกเจ้าเกี่ยวกับบรรดาผู้ที่มิได้ต่อต้านพวกเจ้าในเรื่องศาสนา และพวกเขามิได้ขับไล่พวกเจ้าออกจากบ้านเรือนของพวกเจ้า ในการที่พวกเจ้าจะทำความดีแก่พวกเขา และให้ความยุติธรรมแก่พวกเขา แท้จริงอัลลอฮ์ทรงรักผู้มีความยุติธรรม”

อายะฮ์นี้อนุญาตให้กระทำได้เกี่ยวกับสิ่งที่ไม่เกี่ยวข้องกับเรื่องอิบาดะฮ์  เช่น  ใช้อาหารแก่คนกาเฟรและให้เนื้อธรรมดาแก่คนกาเฟรนั้น  สามารถกระทำได้

คำถามที่ 8.

ทำอะกีเกาะฮ์และกุรบานพร้อมกันใช้ได้หรือไม่?

ตอบ

ใช้ไม่ได้เพราะอะกีดะฮ์และกุรบานเป็นอิบาดะฮ์ที่มีเป้าหมายเป็นเอกเทศด้วยตัวของมันเอง  จะรวมกันไม่ได้

ท่านอิบนุหะญัร อัลฮัยตะมีย์ ได้กล่าวว่า

وَظَاهِرُ كَلَامِ َالْأَصْحَابِ أَنَّهُ لَوْ نَوَى بِشَاةٍ الْأُضْحِيَّةَ وَالْعَقِيقَةَ لَمْ تَحْصُلْ وَاحِدَةٌ مِنْهُمَا ، وَهُوَ ظَاهِرٌ ; لِأَنَّ كُلًّا مِنْهُمَا سُنَّةٌ مَقْصُودَةٌ

“ที่ชัดเจนจากคำพูดของสานุศิษย์(อิหม่ามอัชชาฟิอีย์) คือ ถ้าหากเขาเหนียตทำกุรบานและอะกีเกาะฮ์กับแพะตัวเดียว  ก็จะไม่ทำให้เกิดเป็นอันหนึ่งอันใดจากทั้งสอง(อะกีเกาะฮ์และกุรบาน) เพราะทุกๆ จากทั้งสองนั้นเป็นซุนนะฮ์ที่มีเป้าหมายเป็นเอกเทศน์” ชัรห์ตุห์ฟะตุลมุห์ตาจญฺ, เล่ม 9, หน้า 371.

وَاللهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَاليَ أعْلىَ وَأَعْلَمُ