นิติศาสตร์อิสลามกับการถือศีลอดเดือนรอมาดอน โดย ท่าน อ.อรุณ บุญชม

[zaiyideen]

ขอตั้งคำถามนะครับ
การถือศิลอด แทนปะ ม๊ะห์ ของเราที่เสียชีวิตไปแล้วได้หรือไม่  ถ้าได้เนียตอย่างไร ถ้าไม่ได้เพราะอะไร วานชี้แนะหน่อยครับ

[al-azhary]

ถาม : การถือศิลอด แทนพ่อแม่ของเราที่เสียชีวิตไปแล้วได้หรือไม่  ถ้าได้เนียตอย่างไร ถ้าไม่ได้เพราะอะไร?

ตอบ : หากผู้เสียชีวิตไปไม่ได้ชดใช้ศีลอดในเดือนรอมาดอนที่เคยขาดไป  โดยเขาเสียชีวิตก่อนที่จะมีความสามารถชดใช้ศีลอดได้  ก็ไม่มีบาปอันใดติดตัวเขาเพราะเขาไม่ได้ละเลย   ส่วนกรณีที่เขาเสียชีวิตภายหลังที่มีความสามารถชดใช้ได้แล้ว  เขาย่อมมีบาปเพราะเป็นผู้ละเลย  และอนุญาตให้วะลีย์ทำการถือศีลอดแทนเขาได้ ยิ่งกว่านั้น  ยังถือว่าเป็นสุนัตให้เขาทำการถือศีลอดแทนผู้ตาย   เพราะมีหะดิษซอฮิห์บุคอรีและมุสลิมระบุว่า

"ผู้ใดที่เสียชีวิตโดยเขายังมีการถือศีลอดติดค้างอยู่บนเขา  ให้วะลีย์ของเขาทำการถือศีลอดแทน"

คำว่า "วะลีย์" หมายถึง  ญาติของผู้ตายคนใดก็ได้  หากแม้นว่าเขาจะไม่ได้เป็นทายาทในทรัพย์มรดกก็ตาม 

หะดิษมุสลิมได้รายงานว่า "ท่านนบี ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้กล่าวกับผู้หญิงคนหนึ่ง  ซึ่งนางได้กล่าวกับท่านนบี ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ว่า แท้จริงมารดาของฉันได้เสียชีวิตโดยที่ยังมีศีลอดบนบานอยู่บนนาง  จะให้ฉันทำการถือศีลอดแทนมารดาของฉันหรือไม่? ท่านนบีกล่าวว่า  เธอจงถือศีลอดแทนมารดาของเธอเถิด"

ส่วนบุคคลที่ไม่ได้เป็นญาติของผู้ตายจะถือศีลอดแทนผู้ตายไม่ได้  นอกจากจะได้รับการอนุญาตจากญาติหรือผู้ตายได้สั่งเสียเอาไว้ให้ถือศีลอดแทน  แต่ถ้าหากบุคคลที่ไม่ใช่ญาติทำการถือศีลอดโดยไม่ไม่ได้รับอนุญาตหรือไม่ได้รับการสั่งเสียจากผู้ตาย  การถือศีลอดของเขาถือว่าใช้ไม่ได้  ( หนังสือมุฆนิลมัวะห์ตาจญ์ 2/184 - 185 ) 

วิธีเหนียตคือ "ข้าพเจ้าถือศีลอดฟัรดูรอมะดอนแทนจากบิดาของข้าพเจ้าเพื่ออัลเลาะฮ์ตาอาลา" 

[Chu Bu!]

ข้อมูลการคำนวณทางดาราศาสตร์อิสลาม (Falakiah) ของสถาบันฟาลากียะห์อิสมาอีลียะห์ ปอเนาะบ้านตาล โรงเรียนประทีปศาสน์นครศรีธรรมราช

ข้อมูลจันทร์ดับ
วันอาทิตย์ที่ 31 สิงหาคม 2551 เวลา 02.59 น.

ณ ท้องฟ้าปอเนาะบ้านตาล โรงเรียนประทีปศาสน์ นครศรีธรรมราช (8.43150,99.877460) พบว่า

วันอาทิตย์ที่ 31 สิงหาคม 2551 ดวงอาทิตย์ตกดินเวลา 18.29 น. ณ ตำแหน่ง 278.62 องศา

ดวงจันทร์ตกดินเวลา 18.49 น. หลังดวงอาทิตย์ตกดิน 20 นาที ณ ตำแหน่ง 272.82 องศา

อายุของดวงจันทร์ ณ เวลาที่พระอาทิตย์ตกดิน (18.29 น.) 15 ชั่วโมง 30 นาที ขนาดของดวงจันทร์ 0.5501% ของจันทร์เต็มดวง

ตำแหน่งดวงจันทร์ ณ เวลาที่พระอาทิตย์ตกดิน (18.29 น.) อยู่ที่ 272.12.57 องศา มุมสูง 04.52.18 องศา

ตามหลักดาราศาสตร์สากล โอกาสในการเห็นดวงจันทร์แรกของเดือนด้วยตาเปล่า คือ เมื่อ ดวงจันทร์อายุ 16 ชั่วโมงขึ้นไป

อนึ่ง สถาบันฟาลากียะห์อิสมาอีลียะห์ ปอเนาะบ้านตาล กำหนดให้การเริ่มต้นการถือศีลอด หรือการกำหนดวันสำคัญอื่นๆ ทางศาสนาให้เป็นไปตามประกาศของสำนักจุฬาราชมนตรี

ด้วยสลามและดุอาห์

ผศ.วุฒิศักดิ์ อับดุล อัล-มูญีบ อัล-เราะห์มาน พิศสุวรรณ
เลขานุการสถาบันฟาลากียะห์อิสมาอีลียะห์ ปอะเนาะบ้านตาล โรงเรียนประทีปศาสน์
นครศรีธรรมราช

[Assaf]

ถาม : การถือศิลอด แทนพ่อแม่ของเราที่เสียชีวิตไปแล้วได้หรือไม่  ถ้าได้เนียตอย่างไร ถ้าไม่ได้เพราะอะไร?

ตอบ : หากผู้เสียชีวิตไปไม่ได้ชดใช้ศีลอดในเดือนรอมาดอนที่เคยขาดไป  โดยเขาเสียชีวิตก่อนที่จะมีความสามารถชดใช้ศีลอดได้  ก็ไม่มีบาปอันใดติดตัวเขาเพราะเขาไม่ได้ละเลย  ส่วนกรณีที่เขาเสียชีวิตภายหลังที่มีความสามารถชดใช้ได้แล้ว  เขาย่อมมีบาปเพราะเป็นผู้ละเลย  และอนุญาตให้วะลีย์ทำการถือศีลอดแทนเขาได้ ยิ่งกว่านั้น  ยังถือว่าเป็นสุนัตให้เขาทำการถือศีลอดแทนผู้ตาย   เพราะมีหะดิษซอฮิห์บุคอรีและมุสลิมระบุว่า

"ผู้ใดที่เสียชีวิตโดยเขายังมีการถือศีลอดติดค้างอยู่บนเขา  ให้วะลีย์ของเขาทำการถือศีลอดแทน"

คำว่า "วะลีย์" หมายถึง  ญาติของผู้ตายคนใดก็ได้  หากแม้นว่าเขาจะไม่ได้เป็นทายาทในทรัพย์มรดกก็ตาม 

หะดิษมุสลิมได้รายงานว่า "ท่านนบี ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้กล่าวกับผู้หญิงคนหนึ่ง  ซึ่งนางได้กล่าวกับท่านนบี ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ว่า แท้จริงมารดาของฉันได้เสียชีวิตโดยที่ยังมีศีลอดบนบานอยู่บนนาง  จะให้ฉันทำการถือศีลอดแทนมารดาของฉันหรือไม่? ท่านนบีกล่าวว่า  เธอจงถือศีลอดแทนมารดาของเธอเถิด"

จ่ายกัฟฟาเราะห์แทนได้หรือไม่ 

[เหรียญ 2 ด้าน]

เงื่อนไขที่ทำให้จำเป็นต้องถือศิลอด

และเงื่อนไขที่จะทำให้การถือศิลอดมีผลใช้ได้

       ผู้ที่ครบเงื่อนไขดังต่อไปนี้ คือผู้ที่จำเป็นต้องถือศิลอดเดือนรอมาดอน

       1.  อิสลาม :

       ดังนั้นการถือศิลอดจะไม่บังคับแก่ผู้ไร้ศรัทธา ( การเฟร ) หมายความว่าจะไม่ถูกเรียกร้องให้มาทำการถือศิลอดในดุนยานี้ เพราะเขาไม่ได้เข้าอยู่ในอิสลาม ตราบที่เขาไม่ได้เข้าอยู่ในอิสลามก็ไม่มีความหมายอะไรที่เขาจะถือศิลอด และไม่มีความหมายที่จะเรียกร้องให้เขามาถือศิลอด ส่วนในอาคีเราะห์นั้นผู้ไร้ศรัทธาจะต้องถูกลงโทษ

       2.  อยู่ในเกณฑ์บังคับขอศาสนา :

       หมายถึงเป็นมุสลิมที่บรรลุศาสนภาวะ มีสติปัญญาสมบูรณ์ ถ้าหากมีลักษณะไม่ครบสองประการนี้ เขาก็ไม่อยู่ในเกณฑ์บังคับ เมื่อไม่อยู่ในเกณฑ์บังคับของศาสนา เขาก็ไม่จำเป็นต้องปฏิบัติหน้าที่ใดๆทางศาสนา

       หลักฐานในเรื่องดังกล่าว :

       ได้แก่ฮาดิษ อะลี ( ร.ด ) ที่รายงานจากท่านนบี ( ซ.ล ) ว่า :
       ? ปากกา ( การบังคับของศาสนา ) ได้ถูกยกออกจากสามคนนี้ คือคนนอนหลับจนกว่าจะตื่นนอน จากเด็กจนกว่าจะบรรลุศาสนภาวะ และจากคนบ้าจนกว่าจะได้สติ ? รายงานโดย อะบูดาวูด ( 4403 ) และบุคคลอื่น

       3.  ไม่มีอุปสรรคขัดขวางการถือศิลอด หรือไม่มีอุปสรรคที่ทำให้อนุญาตละศิลอด

       สำหรับอุปสรรคที่ขัดขวางการถือศิลอดได้แก่ :

       ก . มีเลือดประจำเดือน ( ฮัยด์ ) หรือ น้ำคาวปลาหลังการคลอดบุตร ( นิฟาส ) ในช่วงใดช่วงหนึ่ง ของเวลากลางวัน

       ข . เป็นลม สลบ หรือเป็นบ้าตลอดทั้งวัน ถ้าหากหายจากอาการดังกล่าว แม้เพียงครู่เดียวในเวลากลางวัน ถือว่าอุปสรรคดังกล่าวหายไป เขาจำเป็นต้องอดอาหาร ( อิมซาก ) ในช่วงเวลาที่เหลืออยู่ของวันนั้น

ขอบคุณครับ