1. ริฏอ กล่าวว่า "แต่ถ้าให้คำนิยามว่า "ทิศ" ที่ไม่ใช่มัคลู้ก" ผมไม่ทราบว่าริฏอ เอาหลักการ ที่ว่า มีทิศที่ไม่ใช่มัคโลคมาจากใหน? ทิศที่ไม่ใช่มัคโลคคือ "ทิศที่ไม่ถูกสร้างมันขึ้นมา" สะลัฟท่านใดบ้างหรือที่กล่าวว่า มีทิศที่ไม่ใช่มัคโลค ซึ่งทิศที่ไม่ใช่มัคโลค นั้น ย่อมหมายถึง ทิศที่มีมาตั้งแต่เดิม(ก่อดีม) โดยไม่มีจุดเริ่มต้น และไม่ถูกสร้างมันขึ้นมา เนื่องจากริฏอ บอกว่า มันเป็นทิศที่ไม่ใช่มัคโลค
จาก คำพูดของ อ.ริฏอ เราจะพบว่า เขาได้รับอิทธิพลมาจาก ท่านอัลบานีย์ (ร.ฮ.) ที่กล่าวว่า อัลเลาะฮ์ทรงมีอยู่ในสถานที่ในเชิงไม่มี المكان العدمى ซึ่งเป็นสถานที่ที่แตกต่างจากสถานที่ที่มัคโลคอาศัยอยู่ المكان الوجودى
ดังกล่าวก็เพราะว่า พวกเขาพยายามเชื่อและยึดว่า อัลเลาะฮ์ มีสถานที่ المكان และเมื่อถูกบรรดามุสลิมแนวทางอื่นท้วงติงว่า หากอัลเลาะฮ์ทรงมีสถานที่ ก็แสดงว่าพระองค์อยู่ในสถานที่เหมือนกับมัคโลค หรืออยู่ในสถานที่ที่เป็นมัคโลค
เมื่อเป็นเช่นนี้ พวกเขาจึงเลี่ยงประเด็น โดยบอกว่า อัลเลาะฮ์ทรงอยู่ในสถานที่ที่ไม่ใช่มัคโลก! อยู่ในทิศที่ไม่ใช่มัคโลค! ทิศและสถานที่ที่ไม่ใช่มัคโลค ก็คือ ทิศและสถานที่ที่ไม่ถูกสร้างข้างขึ้นมา
ท่านอัลบานีย์ กล่าวไว้ในหนังสือ มุคตะซ๊อร อัลอุลุว์ ในบทนำ ว่า
وإما أن يراد بالمكان أمر عدمى وهو ما وراء العالم من العلو ، فالله تعالى فوق العالم ، وليس فى مكان بالمعنى الوجودى ، كما كان قبل أن يخلق المخلوقات
"บางครั้ง จุดมุ่งหมายด้วยกับ สถานที่ นั้น เป็นสิ่งที่อยู่ในเชิงไม่มี มันคือสิ่งที่อยู่เบื้องหลังของโลกจากความสูง ดังนั้น อัลเลาะฮ์ ตะอาลา ทรงอยู่บนโลก(สูงจากโลก) และพระองค์ไม่ใช่อยู่ในสถานที่ด้วยความหมายเชิงการมี(คือสถานที่ทั่ว ๆ ไปของมัคโลค) เหมือนกับที่พระองค์ทรงมีอยู่ก่อนที่จะสร้างบรรดามัคโลค" ดู หน้า 71 ตีพิมพ์ ครั้งที่ 2 โดย มักตับ อัลอิสลามีย์
และกล่าวอีกว่า
فأعلم أن المراد به معناه العدمى ، يريدون به إثبات صفة العلو له تعالى
ดังนั้น ท่านพึงทราบว่า แท้จริง จุดมุ่งหมายด้วยกับสถานที่นั้น คือความหมายของมัน(สถานที่)ในเชิงไม่มี ซึ่งพวกเขาได้มีจุดประสงค์ด้วยกับมัน(สถานที่ในเชิงไม่มี) เพื่อยืนยันคุณลักษณะการอยู่สูงให้กับองค์อัลเลาะฮ์ ตะอาลา" แหล่งอ้างอิงเดียวกันหน้า 71
คำกล่าวเช่นนี้ จึงเป็นสิ่งที่วะฮาบีย์พยายามอธิบายหลักการขึ้นมา ซึ่งเป็นการอธิบายที่ไม่มีสะลัฟท่านได้พยายามจินตนาการ โดยมอบและยืนยันสถานที่ในเชิงไม่มีให้กับพระองค์อย่างนี้ มันเป็นเหตุผลในเชิงวิชากะลาม ที่พยายามนำมายืนยันหลักความเชื่อของตน
เนื่องจากคำว่า "สถานที่เชิงไม่มี" นั้น มาจากคำสองคำ คือ المكان + العدمى หรือ สถานที่ + ไม่มี มันจึงเป็นเรื่องแปลกชอบกล ที่บอกว่ามี "สถานที่" แต่จากนั้นบอกว่า "เชิงไม่มี" ดังนั้น สถานดังกล่าวมันมีหรือเปล่า?? หรือว่า จิตนาการขึ้นมาเอง แล้วบอกว่า อัลเลาะฮ์ในที่นั่นแหละ แล้วก็เจาะจงทิศให้กับพระองค์โดยบอกว่าทิศนั้นไม่ได้ถูกสร้าง แล้วก็บอกอีกว่าสถานที่ที่พระองค์ทรงอยู่นั้นคือสถานที่ที่ไม่มี การจินตการดังกล่าว จึงดูค้านกันเองอย่างเห็นได้ชัด เนื่องจากวะฮาบีพยายามจะกล่าวว่า "อัลเลาะฮ์ทรงมีอยู่ที่นั่น คือ ในสถานที่ที่อยู่ในเชิงไม่มี ซึ่งอยู่ทิศบนฟ้า ที่ไม่ได้ถูกสร้างขึ้น(คือไม่เป็นมัคโลค) ??!!
ดังนั้น สถานที่ที่ไม่ถูกสร้างขึ้นมา มีอยู่สองกรณี
1. ทิศและสถานที่นั้นดังกล่าวนั้น ไม่ถูกสร้างขึ้น จึงไม่มี
2. ทิศและสถานที่ดังกล่าวนั้น ไม่ถูกสร้างขึ้นมา เพราะมีอยู่มาตั้งแต่เดิมพร้อม ๆ กับพระองค์ ดังนั้น ทิศหรือสถานที่ดังกล่าว จึงก่อดีม(มีมาตั้งแต่เดิม)ที่อยู่พร้อมๆ กับพระองค์
ประเด็นที่ 1 หากอัลเลาะฮ์อยู่ในทิศหรือสถานที่ที่ไม่ถูกสร้างขึ้นมาเพราะไม่เคยมีขึ้นมาก่อน ก็แสดงว่า อัลเลาะฮ์อยู่ในสถานที่ที่ไม่มี แล้วอัลเลาะฮ์มีหรือเปล่า? เพราะพระองค์อยู่ในสถานที่ที่ไม่มี แต่ถ้าหากกล่าวตามอะกีดะฮ์ของอะฮ์ลิสซุนนะฮ์วัลญะมาอะฮ์ของชนส่วนมากอัลอะชาอิเราะฮ์ที่ว่า "อัลเลาะฮ์ทรงมี แต่ทรงมีโดยไม่มีสถานที่ให้กับพระองค์" เท่านี้ก็จบ
ประเด็นที่ 2 หากทิศหรือสถานที่ที่ไม่ถูกสร้างขึ้นนั้น เพราะมีมาตั้งแต่เดิม(กอดีม) ก็แสดงว่า พระองค์ทรงอยู่พร้อมกับทิศและสถานที่ดังกล่าว(ในเชิงไม่มี) นั่นก็แสดงว่า พระองค์ทรงมีมาแต่เดิมโดยมีอย่างอื่นอยู่ร่วมพร้อมกับพระองค์ด้วย ดังนั้น พระองค์จึงไม่ใช่ الأول "ทรงองค์แรกที่อยู่ก่อนทุก ๆ สิ่ง" และดังกล่าวย่อมอยู่ในความหมายของ "ชิริก" ในแง่หนึ่ง
ทั้งหมดนั้น คือปรัชญาของกลุ่มวะฮาบีย์ในการพรรณาคุณลักษณะการมีอยู่ของอัลเลาะฮ์ ซุบหานะฮุวะตะอาลา والعياذ بالله
والله أعلى وأعلم
