بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين و الصلاة والسلام على سيدنا محمد وعلي اله وصحبه أجمعين
ท่านอิมาม อิบนุ อัศศุบกีย์ ได้กล่าวไว้ใน หนังสือ ชัรหฺอะกีดะฮ์อิบนุอัลหาญิบ ว่า
"พึงทราบเถิด แท้จริง แนวทางอะฮ์ลิสซุนนะฮ์วัลญะมาอะฮ์ ทั้งหมดนั้น มีความสอดคล้องต่อหลักการยึดมั่นเดียวกัน ในสิ่งที่จำเป็น(วายิบ) สิ่งที่อนุญาต(ยาอิซฺ) และสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ (มุสตะฮีล) หากแม้นว่า พวกเขาจะมีความแตกต่างในการหนทางต่าง หรือ อุดมการณ์ต่าง ๆ ที่เป็นปัจจัยไปสู่หลักการดังกล่าวก็ตาม
บทสรุปจากการสังเคราะห์แล้วนั้น คือแนวทางของอะฮ์ลิสซุนนะฮ์วัลญะมาอะฮ์มีอยู่ 3 กลุ่ม ด้วยกัน
1. อะฮ์ลุลหะดิษ ซึ่งอุดมการณ์ของหลักยึดมั่นของพวกเขานั้น คือบรรดาหลักฐานต่าง ๆ จากอัลกุรอาน ซุนนะฮ์ และอิจญฺมาอ์
2. กลุ่มนักคิดและวิเคราะห์ พวกเขาคือ อัลอัชอะรียะฮ์(อัลอะชาอิเราะฮ์) และอัลหะนะฟียะฮ์(อัลมุตูรีดียะฮ์) และแกนนำของอัชอะรียะฮ์ คือ ท่านอิมาม อบู อัลหะซัน อัลอัชอะรีย์ และแกนนำของหะนะฟียะฮ์ คือ อิมามอบูมังซูร อัลมุตูรีดีย์
โดยที่พวกเขาเหล่านั้น มีอุดุมการณ์ในเชิงวิเคราะห์ทางด้านสติปัญญากับทุก ๆ ประเด็นโดยขึ้นอยู่บนหลักการของอัลกุรอานและซุนนะฮ์
3. กลุ่มผู้เพ่งพิศภายในจิตใจและแจ้งประจักษ์ พวกเขาเหล่านั้น คือกลุ่มซูฟีย์ ซึ่งอุดุมการณ์ของพวกเขานั้น ก็คือมีอุดุมการณ์ของกลุ่มนักคิดและวิเคราะห์และอะฮ์ลุลหะดิษในระยะแรก และมีความแจ้งประจักษ์และการดลใจในช่วงสุดท้าย" ดู หนังสือ อิชาร๊อต อัลมะรอม หน้า 268 ตีพิมพ์ มุสตอฟาหะละฟีย์ ตรวจทานและวิจารณ์โดย ชัยค์ อบูยูซุฟ อับดุรร๊อซซาก
สามกลุ่มนี้ เป็นกลุ่มหลัก ๆ ที่อยู่ในแนวทางของอะฮ์ลิสซุนนะฮ์วัลญะมาอะฮ์ การชี้แจงรายละเอียดแต่ละกลุ่มและการเสวนาถึงกลุ่มในปัจจุบันที่พยายามอ้างตนให้อยู่ใน 3 กลุ่ม ที่เป็นอะฮ์ลิสซุนนะฮ์วัลญะมาอะฮ์
ท่านอิมาม มุฮัมมัด บิน อะหฺมัด อัซซัฟฟารีนีย์ ปราชญ์มัซฮับหัมบาลีย์ กล่าวว่า
อะฮ์ลิสซุนนะฮ์วัลญะมาอะฮ์นั้น มีอยู่ 3 กลุ่ม
1. กลุ่ม الأثرية (อัล-อะษะรียะฮ์)(คือกลุ่มอะฮ์ลุลหะดิษ) แกนนำของพวกเขา คืออิมามอะหฺมัด(ร.ฮ.) (คือส่วนมากจะทำการมอบหมาย ทั้งในความหมายและปฏิเสธรูปแบบวิธีการ)
2. กลุ่ม الأشعرية (อัล-อัชอะรียะฮ์) แกนนำของพวกเขา คือ อิมาม อบู อัลหะซัน อัลอัชอะรีย์(ร.ฮ.)
3. กลุ่ม الماتريدية(อัล-มะตูรีดียะฮ์) แกนนำของพวกเขา คืออิมาม อบู อัลมันซูร อัลมุตูรีดีย์(ร.ฮ.) (ดู หนังสือ ละมาเมี๊ยะอฺ อัลอันวาร อัลบะฮียะฮ์ หน้า 73)
หลังจากแนวทางของท่านอิมาม อบู อัลหะซัน อัลอัชอะรีย์ และท่านอิมาม อบูมัรซูร อัลมะตูริดีย์ ได้รับการยอมรับและเป็นที่เลื่องลือ เราก็จะพบว่า ไม่มีนักปราชญ์ในสาขาวิชาการใด ที่มาจากนักปราชญ์หะดิษ นักปราชญ์ตัฟซีร นักปราชญ์ฟิกห์ นักปราชญ์อุซูลุดดีน นักปราชญ์ภาษาอาหรับ นักปราชญ์ประวัติศาสตร์ จอมทัพแห่งโลกอิสลาม และอื่น ๆ นอกจากว่า พวกเขาคือ นักปราชญ์แนวทางของ อัลอะชาอิเราะฮ์และอัลมะตูริดียะฮ์ ซึ่งผมขอนำเสนอเป็นอย่างเท่านั้น ดังนี้
นักปราชญ์วิชาการกิรออาต (วิธีการอ่านอัลกุรอาน)
ท่านอิบนุ อัลญัซฺรีย์
ท่านอบูอัมร์ อัดดานีย์
ท่านชีฮาบุดดีน อัลกุสฏ๊อลลานีย์
ท่านอัชชาฏิบีย์
ท่านอบูชามะฮ์ อัลมุก๊อดดิซีย์
นักปราชญ์ตัฟซีรอัลกุรอาน
ท่าน อิมาม อัลกุรฏุบีย์
ท่านอิมาม อันนะซะฟีย์
ท่านอัลคอซิน
ท่านอัรรอซีย์
ท่านอัลอะลูซีย์
ท่านอัลบัยฏอวีย์
ท่านอิบนุ อัลอะร่อบีย์
ท่านอิบนุอะฏียะฮ์
ท่านอัลมุหัลลีย์
ท่านอัษษะอาลิบีย์
ท่านอบูฮิยาน
ท่านอัสศะยูฏีย์
ท่านอัลกอซิมีย์
และท่านอื่น ๆ อีกมากมาย
นักปราชญ์อุลูม อัลกุรอาน (ศาสตร์เกี่ยวกับอัลกุรอาน)
ท่านอัซซัรกาชีย์
ท่านอัลรอฆิบ อัลอัศฟะฮานีย์
ท่านอัลมาวัรดีย์
ท่านอัลกาฟีญีย์
นักปราชญ์หะดิษและหลักพิจารณาหะดิษ
ท่านอัลหากิม
ท่านอัลบัยฮะกีย์
ท่านอิบนุหิบบาน
ท่านอัลค่อฏีบ อัลบุฆดาดีย์
ท่านอิบนุอะซากิร
ท่านอัลค๊อฏฏอบีย์
ท่านอบู นุอัยม์ อัลอัสฟะฮานีย์
ท่านอัลกอฏีย์ อิยาฏ
ท่านอัลมุนซิรีย์
ท่านอันนะวาวีย์
ท่านอิซซุดดีน บิน อับดุสลาม
ท่านอิบนุหะญัร อัลฮัยษะมีย์
ท่านอัลมิซซีย์
ท่านอิบนุหะญัร อัลอัสก่อลานีย์
ท่านอิบนุบัฏฏอล และนักปราชญ์อธิบายซอฮิหฺบุคคอรีย์และมุสลิม
ท่านซัยนุดดีน อัลอิรอกีย์
ท่านอิบนุญะมาอะฮ์
ท่านอัลอัยนีย์
ท่านอัลอะลาอีย์
ท่านอิบนุ เฟาร๊อก
ท่านอิบนุ อัลมุลักกิน
ท่านอิบนุ ดะกีก อัลอีด
ท่านอิบนุ อัซซะมะลิกานีย์
ท่านอัซซัยละอีย์
ท่านอัศสะยูฏีย์
ท่านอิบนุอะลาน
ท่านอัศศัคคอวีย์
ท่านอัลมุนาวีย์
ท่านอะลีย์ อัลกอรีย์
ท่านอัลบัยกูนีย์
ท่านอัลลักนาวีย์
ท่านอัซซะบีดีย์
และท่านอื่น ๆ อีกมากมาย
นักปราช์อุศูลิดดีน
ท่านอบู อัลหะซัน อัลอัชอะรีย์
ท่าน อบู มันซูร อัลมะตูริดีย์
ท่านอิมาม อัลหะรอมัยน์
ท่านอัลมะตะวัลลีย์
ท่านอัชชะรีฟ อัลญุรญานีย์
ท่านอัลอามิดีย์
ท่านฮิบะตุลลอฮ์ อัลมักกีย์
ท่านอัลบัยญูรีย์
นักปราชญ์อุศูลุลฟิกห์
ท่านอิบนุอัลฮาญิบ
ท่านอัลก่อรอฟีย์
ท่านอัลบัยฏอวีย์
ท่านอะลาอุดดีน อัลบุคอรีย์
ท่านอัลบัซฺดะวีย์
ท่านอิบนุอัลฮุมาม
และท่านอื่น ๆ
นักปราชญ์ฟิกห์
ท่าน อัศศุบกีย์
ท่านอันนะวาวีย์
ท่านอัรรอฟิอีย์
ท่านอัลบุลกินีย์
ท่านซะกะรียา อัลอันซอรีย์
ท่านอัชชิบรอมะลิซีย์
ท่านอัลฟากิฮีย์
ท่านอัฏฏ่อร่อฏูชีย์
ท่านอิบนุ อัลเญาซีย์
ท่านอิบนุอาบิดีน
ท่านชัยค์อันนัซซฺอม
ท่านอัลกาซานีย์
ท่านฆุนัยมีน
ท่านอิบนุ อัลหาจญฺ
และนักปราชญ์อีกมากมาย
นักปราชญ์ประวัติศาสตร์
ท่านอัลกอฏีย์ อิยาฏ
ท่านมุฮิบุดดีน อัลฏ่อบะรีย์
ท่านอิบนุ อะซากิร
ท่านอัลคอฏีบ อัลบุฆดาดีย์
ท่านอบู นุอัยม์ อัลอัศฟะฮานีย์
ท่านอิบนุหะญัร
ท่านอัลมิซซีย์
ท่านซุฮัยลีย์
ท่านอัศศอลิฮีย์
ท่านอัสศะยูฏีย์
ท่านอิบนุอัลกะษีร
ท่านอิบนุค๊อลดูน
ท่านอัตตะลิมซานีย์
ท่านอัศศ๊อฟดีย์
ท่านอิบนุค่อลิกาน
ท่านอะลีย์ บิน อิบรอฮีม อัลหะละบีย์
ท่านอิบนุ ซัยยิดินาส
ท่านยูซุฟ อัลนับฮานีย์
ท่านอัลฟาซีย์
ท่านอิบนุ กอฏีย์ ชะฮ์บะฮ์
และท่านอื่น ๆ อีกมากมาย
นักปราชญ์หลักภาษาอาหรับ
ท่าน อัลญุรญานีย์
ท่านอัลก๊อซวีนีย์
ท่านอิบนุ อัลอัมบารีย์
ท่านอัสศะยูฏีย์
ท่านอิบนุมาลิก
ท่านอิบนุกะอีล
ท่านอิบนุฮิชาม
ท่านอิบนุ มันซูร
ท่านอัลฟัยรูซฺอาบาดีย์
ท่านอัซซะบีดีย์
ท่านอิบนุอัลหาญิบ
ท่านอัลอัซฮะรีย์
ท่านอิบนุอัลอะษีร
ท่านอัลหะมะวีย์
ท่านอิบนุฟาริส
ท่านอัลกะฟะวีย์
ท่านอิบนุอาญุรูม
ท่านอัลฮัฏฏอบ
ท่านอัลอะฮ์ดัล
และท่านอื่น ๆ อีกมากมาย
นักปราชญ์ศาสตร์ทำนายฝัน
ท่านอับดุลฆอนีย์ อันนาบุลุซีย์
ท่านอิบนุ อัลมุกรีย์.
นักปราชญ์ตะเซาวุฟ
ท่านอัลกุชัยรีย์
ท่านอัลฆอซะลีย์
ท่านอัรริฟาอีย์
ท่านอัลญุนัยด์
ท่านชัยค์ ซัรรูก
ท่านมุฮัมมัด อะมีน อัลกุรดีย์
ท่านอิบนุอะฏออิลและฮ์
จอมทัพอิสลาม
ท่าน อัลวะซีร นิซอม อัลมุลกิ
ท่านจอมทัพ นูรุดดีน อัซซังกีย์
ท่านจอมทัพ ซ่อลาฮุดดีน อัลอัยยูบีย์
ท่านจอมทัพ มุฮัมมัดฟาติหฺ
ท่านจอมทัพ อัลมุซ๊อฟฟัร ก๊อฏซฺ
ดังนั้น จะเป็นไปได้อย่างไร ที่มีกลุ่มหนึ่ง พยายามกล่าวอ้างว่า บรรดานักปราชญ์ผู้ทรงธรรมเหล่านั้น ไม่ว่าจะมาจากอัลอะชาอิเราะฮ์และอัลมุตูริดียะฮ์ ไม่ใช่อะฮ์ลิสซุนนะฮ์วัลญะมาอะฮ์ !! ซึ่งความจริง อัลอะชาอิเราะฮ์และอัลมะตูริดียะฮ์ เป็นอะฮ์ลิสซุนนะฮ์วัลญะมาอะฮ์ อย่างไรข้อกังขา เนื่องจาก อัลอะชาอิเราะฮ์และอัลมะตูริดียะฮ์ คือปวงปราชญ์ผู้ปกป้อง แบกรับและถ่ายทอดหลักการของศาสนา ดังนั้น การตำหนิพวกเขา ย่อมถือเป็นการตำหนิศาสนา ซึ่งเหมือนกับเรากล่าวว่า บรรดาซอฮาบะฮ์คือผู้แบกรับและถ่ายทอดหลักการศาสนา และการตำหนิพวกเขานั้น คือการตำหนิศาสนา
والله أعلى وأعلم
