بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْم
اَلْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالَمِيْنَ وَ الصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلىَ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَليَ آلِهِ وَصَحْبِهِ أَجْمَعِيْنَ ،،، وَبعْدُ ؛
การวาดรูป ไม่ว่าจะวาดรูปของคนหรือรูปของสัตว์นั้น อนุญาตให้กระทำได้ครับ แต่ถ้าหากจะยึดทัศนะที่ว่า วาดหรือถ่ายรูปคนได้แต่ต้องอยู่ในสภาพที่ไม่มีสามารถมีชีวิตอยู่ เช่น วาดภาพครึ่งตัว เป็นต้น ก็ถือให้กระทำได้ตามทัศนะดังกล่าวได้
อนึ่ง ประเด็นการวาดภาพนั้น นักปราชญ์มีทัศนะที่แตกต่างกันไป แต่ผมขอนำเสนอแบบสรุปดังนี้นะครับ
ท่านอิมามอัลบุคอรีย์ รายงานว่า
عَنْ أَبِي طَلْحَةَ صَاحِبِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِنَّ الْمَلَائِكَةَ لَا تَدْخُلُ بَيْتاً فِيهِ الصُّورَةُ قَالَ بُسْرٌ ثُمَّ اشْتَكَى زَيْدٌ فَعُدْنَاهُ فَإِذَا عَلَى بَابِهِ سِتْرٌ فِيهِ صُورَةٌ فَقُلْتُ لعبيد الله رَبِيبِ مَيْمُونَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَلَمْ يُخْبِرْنَا زَيْدٌ عَنْ الصُّوَرِ يَوْمَ الْأَوَّلِ فَقَالَ عُبَيْدُ اللَّهِ أَلَمْ تَسْمَعْهُ حِينَ قَالَ إِلَّا رَقْماً فِي ثَوْبٍ
"จากอบูฏ๊อลหะฮ์สหายท่านร่อซูลุลเลาะฮ์ ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม กล่าวว่า ท่านร่อซุลเลาะฮ์ ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม กล่าวว่า แท้จริงมะลาอิกะฮ์นั้นจะไม่เข้าบ้านที่มีรูป บุสร์กล่าวว่า หลังจากนั้นท่านเซดได้ป่วย พวกเราจึงไปเยี่ยมเขา ทันใดนั้นที่ประตูบ้านของเขามีผ้าม่านซึ่งมีรูปอยู่ในมันด้วย ฉันจึงกล่าวกับอุบัยดิลลอฮ์บุตรเลี้ยงของท่านหญิงมัยมูนะฮ์ภริยาท่านนบี ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ว่า ในวันแรกท่านเซดมิเคยบอกเล่าเราเกี่ยวกับบรรดารูปดอกหรือ? อุบัยดิลลาฮ์กล่าวว่า ท่านไม่ได้ยินเขาดอกหรือ ในขณะที่เขาได้กล่าวว่า นอกจากสิ่งวาดเขียนในเสื้อผ้า" รายงานโดยบุคอรี (5501)
ท่านชัยคุลอิสลาม อัลหาฟิซฺ อิบนุ หะญัร อัลอัสเกาะลานีย์ กล่าวอธิบายว่า
"ท่านอิบนุอัลอะร่อบีย์กล่าวว่า สรุปเรื่องการทำเป็นรูป(ปั้น)ขึ้นมานั้น คือหากบรรดารูปเป็นสิ่งที่เป็นรูปร่าง(มีชีวิต) ย่อมเป็นสิ่งที่ฮะรอม(ต้องห้าม)โดยมติ(อิจญ์มาอ์)ของปวงปราชญ์ แต่สำหรับประเด็นบรรดารูปที่วาดเขียนนั้น มี 4 ทัศนะ :
1. อนุญาตโดยไม่มีข้อแม้ใด ๆ เพราะถ้อยคำที่ชัดเจนในหะดิษบทนี้ที่ว่า "นอกจากสิ่งวาดเขียนในเสื้อผ้า"
2. ไม่อนุญาตโดยไม่มีข้อแม้ใด ๆ ทั้งสิ้น แม้กระทั่งภาพวาดเขียนก็ตาม
3. หากภาพยังคงอยู่ในสภาพที่อยู่เป็นรูปร่างได้นั้น ถือว่าฮะรอม และหากตัดศรีษะออกหรือทำให้ส่วนอวัยวะต่าง ๆ แยกจากกัน ถือว่าอนุญาต ซึ่งท่านอิบนุอัลอะรอบีย์กล่าวว่า ทัศนะนี้ถูกต้องที่สุด
4. หากเป็นสิ่งที่ไม่ต้องให้เกียรติแต่ประการใด(เช่นทำเป็นหมอนและทำเป็นผ้าปู เป็นต้น) ถือว่าอนุญาต และหากเป็นสิ่งที่ใช้แขวน ถือว่าไม่อนุญาต" (ดู หนังสือฟัตหุลบารีย์ อธิบายหะดิษที่ 5501)
ผมได้อ่านเจอเรื่องนี้จากหนังสือบทนำกอมูสอัลมัรบาวีย์ (ร่อฮิมะฮุลลอฮ์) ซึ่งเป็นปทานุกรมภาษามาลายู ท่านอัลมัรบาวีย์ได้อธิบายเรื่องนี้ไว้เช่นเดียวกัน แล้วท่านได้ให้น้ำหนักว่า หากเป็นรูปวาดของสัตว์ถือว่าอนุญาตให้กระทำได้ เช่นรูปวาดของสัตว์ที่นำมาประกอบในหนังสือปทานุกรม โดยส่วนหนึ่งท่านได้อ้างหลักฐานจากหะดิษบุคอรีย์ดังกล่าวข้างต้น ซึ่งท่านอัลบัรบาวีย์ได้สรุปหลังจากอ้างอิงบรรดาหลักฐานจากหะดิษดังกล่าวนั้นว่า
"บรรดาหะดิษเหล่านี้และหะดิษอื่นเช่นเดียวกันนี้ บ่งชี้ว่าอนุญาตให้วาดเขียนได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาพถ่ายที่ทำขึ้นอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งถูกพิจารณาว่ามันเป็นเพียงแค่เงาที่เกิดขึ้นด้วยกับการสร้างของอัลเลาะฮ์ เสมือนกับภาพที่อยู่ในกระจกเงา ซึ่งมิใช่เป็นการทำให้เป็นรูป(ร่าง)ขึ้นมาจนกระทั่งเป็นสิ่งถูกห้ามเลย ยิ่งกว่านั้น ท่านอัลค๊อฏฏอบีย์ ได้กล่าวว่า : แท้จริง ผู้ที่วาดเป็นรูปทรงของสัตว์นั้น ฉันหวังว่ามันไม่ได้เข้าไปอยู่ในการสัญญาจะลงโทษนี้ เพราะมันไม่ใช่อะไรเลยนอกจากเพียงการวาดเท่านั้น วัลลอฮุอะลัม ( บทนำกอมูสอัลมัรบาวีย์ หน้า ط )
وَاللهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَاليَ أعْلىَ وَأَعْلَمُ
