ส่วนตัว คิดว่าคำแปลของ อ.ปราโมทย์น่าจะมีส่วนถูกเหมือนกันนะครับ เพราะคำว่า ليس بشيء (ไร้สาระ) ตามทัศนะของญุมฮูรมุหัดดิษีนจะมีนัยยะเดียวกันหรือใกล้เคียงกับคำกล่าวต่อไปนี้
فلان رد حديثه، أو مردود الحديث، أو ضعيف جدا، أو واه بمرة، أو طرحوه، أو لا يكتب حديثه، أو لا تحل الرواية عنه، أو ليس بشيء عند غير ابن معين
ส่วนความหมายที่คุณอัลอัซฮารีหมายถึง (รายงานหะดีษน้อย) นั้น เป็นความหมายของคำพูดเฉพาะตัวของอิบนุมะอีนเท่านั้น
อิบนุ อัลก็อตตอนกล่าวว่า
"إن ابن معين إذا قال في الراوي: ليس بشيء، يريد أن أحاديثه قليلة" อิบนุมะอีน เมื่อเขากล่าวว่า ليس بشيء เขาจะหมายถึงหะดีษที่เขารายงานมีน้อย
เพราะฉะนั้น เราจึงควรตรวจดูให้แน่ชัดก่อนว่า คำพูดของ อ.ปราโมทย์ดังกล่าวหมายถึงใคร ถ้าหมายถึงอิบนุมะอีน แสดงว่าคำวิพากษ์ของคุณอัลอัซฮารีถูกต้อง แต่ถ้าคำดังกล่าวไม่ได้เป็นคำพูดของอิบนุมะอีน ผมคิดว่า การให้ความหมายของ อ.ปราโมทย์ดังกล่าวน่าจะใช้ได้ วัลลอฮุอะลัม ครับ
ผมอยากให้ คุณ GeT ร่วมเสวนาให้ความรู้เกี่ยวพี่น้องในเรื่องฮะดิษด้วยครับ เพราะอย่างน้อยเราก็เสวนาเรื่องฮะดิษมาก็พอสมควร จากที่ได้อ่านบทความของ อ.ปราโมทย์ ท่านบอกว่า لَيْسَ بِشَيْءٍ (แบบไร้สาระ

หรือฮะดิษน้อยก็แล้วแต่) อยู่ในกรณีของ اَلْجَرْحُ الْمُجْمَلُ (เป็นการตำหนิโดยรวมหรือยังคลุมเครือไม่ใชัดเจน)
อ. ปราโมทย์ กล่าวว่า "การตำหนิดังกรณีข้างต้นนี้ เป็นการตำหนิที่ต้องยอมรับ เพราะผู้ตำหนิ คือท่านอัล-ฟัลลาส, ท่านอัมรฺ บินอะลีย์, ท่านอิบนุคิรอช และท่านอิบนุหิบบานได้ชี้แจงความบกพร่องของผู้ถูกตำหนิ คือท่านอบูญะอฺฟัรฺ อัรฺ-รอซีย์ว่า
ความทรงจำไม่ดีี และ
มีความสะเพร่าในการรายงานหะดีษ จึงย่อมมีน้ำหนักมากกว่าการให้ความเชื่อถือ .. ดังกฎเกณฑ์ที่ผ่านมาแล้ว ..."
ผมอยากถามท่าน GeT หน่อยครับว่า
1. การตำหนิที่ได้รับการอธิบายนั้น اَلْجَرْحُ الْمُفَسَّر ต้องเป็นการตำหนิที่ได้รับความอิตติฟากสอดคล้อง اَلْمُتَّفَقُ عَلَيْهِ กันไหมครับ หรือว่า การตำหนิต่อนักรายงานคนหนึ่งนั้น เพียงแค่ขัดแย้งกัน ก็สามารถนำมาตำหนิในเชิงแจกแจงได้แล้ว?
2. บรรดาอุลามาอ์นักวิจารณ์ผู้รายงานนั้น เท่าที่ผมทราบคือ
(1) ตัวผู้วิจารณ์เองนั้นต้องไม่ถูกตำหนิวิจารณ์ด้วย
(2) ตัวผู้วิจารณ์ต้องไม่มีวิสัยทัศน์ที่สร้างความยุ่งยากเข้มงวดแบบเลยเถิดในการวิจารณ์ต่อนักรายงานฮะดิษ
(3) ไม่ควรที่ผู้วิจารณ์จะอยู่สมัยเดียวกันผู้ถูกวิจารณ์
ดังนั้น บรรดาคำวิจารณ์ของอุลามาอ์ ที่ อ.ปราโมทย์ นำมาเสนอในการอธิบายตำหนิ ท่าน ญะฟัร รอซีย์ นั้น แต่ละท่านสามารถที่จะนำคำอธิบายตำหนิของพวกเขามาอยู่ในตำแหน่ง اَلْجَرْحُ الْمُفَسَّر ได้ไหมครับ?