อัคลาค : จริยธรรมในอิสลาม

[قطوف من أزاهير النور]

Tweet

อัคลาค : จริยธรรมในอิสลาม

[قطوف من أزاهير النور]

จริยะ  ในภาษาอาหรับตรงกับคำว่า   الأخلاق ( อัล-อัคลาค )  ซึ่งในรูปศัพท์แล้ว  คำว่า “ อัคลาก” เป็น พหูพจน์ของ الخلق ( อัล-คุลุก )  หมายถึง สัญชาติญาณ ความเคยชิน ธรรมชาติที่มีอยู่ในตัวมนุษย์  สิ่งที่ประพฤติปฏิบัติอยู่เป็นประจำ   


คำว่า “ คุลุก” มีปรากฏอยู่ในพระมหาคัมภีร์อัลกุรอานอยู่ 2 ที่
หนึ่งในนั้นคือดังในบท อัล-กอลัม ดำรัสที่ว่า "และแท้จริงเจ้านั้น อยู่บนคุณธรรมอันยิ่งใหญ่"  ( 68/4 )       


เป็นการกล่าวในลักษณะสรรเสริญ ชมเชย ในฐานะเป็นบรรทัดฐานพฤติกรรม   

คุณธรรมหรือจริยธรรมในที่นี้มาจากพระผู้เป็นเจ้า ซึ่งพระองค์ทรงประทานผ่านเทวทูตแห่งพระองค์ แก่หัวใจของท่านศาสดามุฮัมหมัด  ซล. เพื่อบัญชาให้ท่านยึดถือเป็นคุณธรรมประจำตัวท่านและเป็นแบบฉบับอันดีงามแก่ผู้ติดตามท่านในภายหลัง             

นั่นคือหมายถึงเมื่อพระองค์ทรงประทานอัลกุรอานเป็นบทบัญญัติแห่งพระองค์แก่ท่านศาสดาแล้ว  ท่านศาสดามีหน้าที่โดยสมบูรณ์ในการปฏิบัติตามสิ่งที่พระองค์ทรงบอกกล่าวไว้ในพระคัมภีร์ ซึ่งแน่นอนว่าพฤติกรรมทั้งหมดของท่านล้วนเป็นอรรถาธิบายที่ลึกซึ้ง ละเอียดลออแก่พระคัมภีร์   

จึงสรุปได้ว่า คำว่า “คุลุก” ในความหมายนี้ หมายถึง ธรรมชาติประจำตัวมนุษย์ ความเคยชิน สัญชาติญาณ ที่อัลลอฮ  ทรงกำหนดไว้เป็นธรรมชาติของความเป็นมนุษย์นั่นเอง         

                                                                                                                                                                                                                                                                                                         

[قطوف من أزاهير النور]

กระทู้นี้จะนำเสนอเกี่ยวกับเรื่องจริยธรรมในอิสลามนะคะ โดยคัดมาจากรายงานของเพื่อนคนหนึ่ง ซึ่งมีความยาวโขอยู่บวกกับการค้นคว้าและอ้างอิงพอสมควร แต่จะพยายามคัดมาลงโดยให้อ่านง่ายเป็นหลัก อินชาอัลลอฮฺ

ขอพระเจ้าตอบแทนความดีงามของผู้รวบรวม และขอให้พวกเราศึกษาและตักตวงคุณธรรมเหล่านี้ไปใช้ในชีวิตด้วยเถิด

[قطوف من أزاهير النور]

ความหมายสากล


จริยศาสตร์ คือ ศาสตร์ที่ว่าด้วยเรื่องของชีวิตที่มีจริยธรรม สนับสนุนให้รู้จักจุดมุ่งหมายของชีวิตชี้แจงถึงกฏเกณฑ์การตัดสินและมาตรวัดระดับจริยธรรม เป็นศาสตร์ที่อธิบายถึงความหมายของความดีและความชั่ว ดีคืออะไร ไม่ดีคืออะไร แบบอย่างอันสูงส่งที่มนุษย์พึงยึดถือปฏิบัติตามคืออะไร     
           
จริยศาสตร์(Ethics) หมายถึงสาขาหนี่งของปรัชญาที่ว่าด้วยการแสวงหาความดีสูงสุดของชีวิตมนุษย์ การแสวงหากฎเกณฑ์ในการตัดสินความประพฤติของมนุษย์ว่าอย่างไรถูก ไม่ถูก ดี ไม่ดี ควร ไม่ควร จะพิจารณาของคุณค่าทางศีลธรรม (ราชบัณฑิตยสถาน,2540:34)   

สำหรับคำนิยามเฉพาะของจริยศาสตร์อิสลามก็คือ ศาสตร์ที่ประมวลไว้ด้วยเรื่องของคำพูด การกระทำ ที่จำเป็นต้องตั้งอยู่บนมูลฐาน กฎเกณฑ์ กติกามารยาท ที่สอดคล้องและสัมพันธ์อย่างแนบแน่นกับคัมภีร์ของอัลลอฮ และแนวทางการปฏิบัติของท่านศาสดามุฮัมหมัด  จริยธรรมจึงไม่ได้เป็นเพียงส่วนหนึ่งของศาสนาแต่เป็นแก่นแท้ เป็นจิตวิญญาณของอิสลาม

[قطوف من أزاهير النور]

พฤติกรรมตามธรรมชาติของมนุษย์
   

พฤติกรรม คือ การกระทำตามเจตจำนงค์ เพื่อให้เกิดผลดังที่ตั้งเจตนาไว้ การกระทำที่เป็นผลจากเจตจำนงค์ จากความคิด ความตั้งใจของผู้กระทำเท่านั้นที่เรียกว่าพฤติกรรม และเป็นการกระทำที่แบ่งแยกระหว่างมนุษย์กับสัตว์  เพราะสัตว์มีเพียงการกระทำที่มาจากสัญชาติญาณเท่านั้น

เมื่อมนุษย์เป็นผลจากการผสมผสานระหว่างดินและวิญญาณ จึงเป็นธรรมชาติของมนุษย์ที่พร้อมประพฤติในด้านดีและด้านไม่ดีอย่างเท่าเทียม หากแต่มนุษย์ทุกคนถูกสร้างมาพร้อมกับการมีสิทธิ์เลือกอย่างเสรีระหว่างสิ่งดีและสิ่งไม่ดี  ดังปรากฏในพระคัมภีร์  ว่า               

พระองค์ทรงดลใจชีวิตให้รู้ทางดีและทางชั่ว ( อัชชัมซฺ 91/ 8 )

และเรา( อัลลอฮ )ได้ชี้แนะทางแห่งความดีและความชั่วให้แก่เขาแล้ว  (อัลบะลัด 90 /10 )
   
พลังธรรมชาติที่ฝังอยู่ในมนุษย์ทุกคน คือ พลังแห่งสติปัญญา พลังแห่งความคิด ใครที่ใช้สติปัญญาในการขัดเกลาตนเอง ทำให้ตนบริสุทธิ์จากสิ่งไม่ดีทั้งหลาย นั่นย่อมแสดงถึงชัยชนะ ส่วนใครที่ดับพลังสติปัญญานี้ ย่อมพบกับความผิดหวังและขาดทุน                                             
แน่นอน ผู้ที่ขัดเกลาชีวิต ย่อมได้รับความสำเร็จ และแน่นอนผู้หมกมุ่นในการชั่ว ย่อมล้มเหลว  ( อัชชัมซฺ 91/ 9-10 )       

[คะลัคคะลุย]

ญะซากุมุลลอฮุค็อรร๊อนคร๊าบ  ติดตาม ๆ อ่าน

[nujjaba]

แวะมาให้กำลังใจ และติดตามอ่าน     กระทู้ดีๆ

[قطوف من أزاهير النور]

ความสำคัญของจริยศาสตร์อิสลามต่อชีวิตมนุษย์


ไม่ว่าสังคมชนชั้นใด หากสมาชิกในสังคมไม่มีความสัมพันธ์อย่างยึดมั่นในคุณธรรมจริยธรรม  ความสงบสุข ความเห็นอกเห็นใจ ความเข้าใจซึ่งกันในสังคมย่อมไม่อาจมีได้     

ความอยู่รอดของสังคม่จำเป็นที่จะต้องตั้งอยู่บนพื้นฐานจริยธรรมอย่างน้อย 2 ประการ นั่นคือ ความแน่วแน่มั่นคง และ การเป็นที่ยอมรับไว้วางใจ   จริยธรรมที่สูงส่งจึงถือเป็นสิ่งจำเป็นที่ทุกสังคมจะขาดเสียไม่ได้ จริยธรรมเป็นเสมือนแกนกลางที่ประสานหรือสร้างความสัมพันธ์อันดีแก่เพื่อนมนุษย์ด้วยกัน เมื่อใดที่จริยธรรมดับสูญ เมื่อนั้นสมาชิกในสังคม จะแตกแยก  ขาดความรัก สมัครสมานสามัคคีและขาดความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน                                                                                         
เมื่อตามหลักเกณฑ์สากลจริยศาสตร์มีความสำคัญถึงเพียงนี้  สำหรับทัศนะอิสลามแล้ว จริยศาสตร์มีความสำคัญและเป็นสิ่งจำเป็นยิ่งกว่า  ดังจะเห็นได้จากการที่อิสลามกำหนดการตอบแทนและการลงโทษสำหรับมนุษย์ทั้งในโลกนี้และโลกหน้า ดังในดำรัสที่ว่า                                                          
และแท้จริง เราได้ทำลายประชาชาติจากศตวรรษก่อนจากพวกท่านไปแล้ว เมื่อพวกเขาเป็นผู้อธรรม    ( ยูนุส 10 / 13 )

และพระเจ้าของเจ้าไม่ทรงทำลายหมู่บ้านใดโดยอยุติธรรม โดยที่ประชากรของหมู่บ้านนั้นเป็นผู้ฟื้นฟูทำความดี  ( ฮู๊ด 11 / 117)


อิสลามให้ความสำคัญกับจริยธรรมอย่างมาก เพราะถือว่า  จริยธรรมเป็นเรื่องที่จำเป็นและสำคัญยิ่งต่อความสงบยั่งยืนของสังคม พฤติกรรมของมนุษย์เชื่อมโยงผูกติดกับอุปนิสัยภายในเสมอ เสมือนดั่งความสำพันธ์ของ กิ่งก้านสาขาของต้นไม้ที่มีต่อรากไม้ซึ่งซ่อนตัวอยู่ใต้ผืนดิน พฤติกรรมอันดีงามก็เป็นผลจากการมีจริยธรรมงดงาม กิ่งก้านจะงดงามแข็งแรง รากแก้วก็ต้องงดงามและแข็งแกร่งด้วยเช่นเดียวกัน    และเมืองที่ดีนั้น (มีดินดี) ผลิตผลของมันจะงอกออกมาด้วยอนุมัติแห่งพระเจ้า    และเมืองที่ไม่ดีนั้น  ผลิตผลของมันจะไม่ออก นอกจากในสภาพแกร็น  ( อัลอะรอฟ 7 / 58 )               


ดังนั้น แผนการปฏิรูปบุคคลและ สังคม จึงต้องปลูกฝัง  บ่มเพาะที่จิตใจเป็นอันดับแรก อิสลามจึงมุ่งเน้นที่การขัดเกลาจิตใจเพื่อขจัดความสกปรกขุ่นมัว อันเป็นจุดกำเนิดของพฤติกรรมที่ไม่ดีงามทั้งหลาย       

แท้จริง อัลลอฮ จะมิทรงเปลี่ยนแปลงสภาพของชนกลุ่มใด เว้นแต่พวกเขาจะเปลี่ยนแปลงสภาพของพวกเขาเอง( อัรเราะดฺ 13 / 11 )


อิสลามตระหนักดีว่า หากกฎเกณฑ์จริยธรรมทางสังคมถูกละเลยเพิกเฉยไปแล้ว แน่นอนที่สุดว่า การหลอกลวงหักหลัง การคดโกงบิดพลิ้ว การโกหก การหลั่งเลือด การละเมิดในสิ่งต้องห้ามและในสิทธิต่างๆย่อมเกิดขึ้น มนุษยธรรมจะมีเพียงแต่ชื่อ เมื่อนั้นสังคมจะกลายเป็นขุมเพลิงที่มนุษย์ไม่อาจต้านทานความร้อนระอุ และทนรักษาชีวิตในขุมเพลิงนั้นได้ เพราะโดยธรรมชาติความเป็นมนุษย์แล้ว มนุษย์ย่อมต้องอาศัยพึ่งพาเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน และโดยธรรมชาติความเป็นมนุษย์อีกเช่นกันที่มนุษย์มักต้องการอำนาจ ปรารถนาที่จะครอบครอง เห็นแก่ตัวและต้องการแก้แค้น    และเมื่อเขาให้หลังไปแล้ว เขาก็เพียรพยายาม เพื่อก่อความเสียหายในแผ่นดินนั้น และทำลายพืชผล และเผ่าพันธุ์ และอัลลอฮนั้น ไม่ทรงชอบการก่อความเสียหาย ( อัลบะเกาะเราะฮ 2 / 205 )
   

และนี่เองคือเหตุผลที่อิสลามต้องให้ความสำคัญต่อจริยธรรมด้วยการวางรากฐานตลอดจนกฎเกณฑ์ต่างๆ ซึ่งกลายเป็นสิ่งจำเป็นต่อผู้เป็นมุสลิมทุกคนที่จะต้องยึดถือและดำเนินตาม จริยศาสตร์อิสลามจึงหาใช่เป็นเพียงกฎเกณฑ์ที่ถูกวางไว้เท่านั้น แต่ถือเป็นบัญชาจากพระเจ้าที่ประมวลไว้ด้วยคำสั่งใช้ คำสั่งห้าม สิ่งที่อนุมัติ และสิ่งที่พึงระวัง จากพระองค์ ดังนั้น ใครที่เชื่อฟังพระองค์ก็จะได้รับการตอบแทน และใครที่ฝ่าฝืนพระองค์ก็จะได้รับการลงโทษ                                                                                                                                                                       

[قطوف من أزاهير النور]

จริยธรรมกับการศรัทธา

หากมองในด้านหลักศรัทธาแล้ว จริยธรรมนับว่ามีความสำคัญอย่างมาก  เพราะอิสลามได้โยงความสำคัญระหว่างการศรัทธาและการมีจริยธรรมไว้อย่างแน่นแฟ้น ดังปรากฏในวจนะศาสดา เมื่อท่านถูกถามว่า ผู้ศรัทธาใดที่ถือว่าเป็นผู้มีศรัทธาสูงสุด ?  ท่านตอบว่า “ คือผู้มีจริยธรรมดีงามที่สุด ”   

หาใช่คุณธรรมไม่ การที่พวกเจ้าผินหน้าของพวกเจ้าไปทางทิศตะวันออกและทิศตะวันตก แต่ทว่าคุณธรรมนั้น คือผู้ที่ศรัทธาต่ออัลลอฮ และวันปรโลก  และศรัทธาต่อมลาอิกะฮฺ ( เทวทูต ) ต่อบรรดาคัมภีร์ และต่อนบีทั้งหลาย    ( อัลบะเกาะเราะฮ 2 / 177 )

[قطوف من أزاهير النور]

สำนึกจริยธรรม


การสำนึกถึงความจำเป็นของจริยธรรมถือเป็นรากฐานที่สำคัญที่สุดของระบอบจริยธรรมอิสลาม อิสลามจึงถือหลัก “ เอียฮซาน” หรือ การทำดี เป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในการประพฤติตน  ซึ่งความดีที่อิสลามหมายถึง ก็คือ การเคารพภักดีต่ออัลลอฮเสมือนกับว่าเราเห็นพระองค์ แม้นว่าความเป็นจริงเราไม่อาจเห็นพระองค์ในโลกนี้ได้  แต่เราต้องสำนึกอยู่เสมอว่า พระองค์ทรงเห็น ทรงได้ยินเราอยู่ตลอดเวลา                               

ท่านศาสดา มุฮัมหมัด  ถูกถามว่า ความดีคืออะไร? ท่านตอบว่า
“ คือการที่ท่านเคารพภักดีต่ออัลลอฮ ประหนึ่งว่าท่านเห็นพระองค์ แม้นว่าท่านจะไม่เห็นพระองค์ แต่แท้จริงแล้วพระองค์ทรงเห็นท่าน”                              (บันทึกโดย อิหม่ามมุสลิม)

พระคัมภีร์ได้ระบุยืนยันถึงการตรวจสอบ สอดส่องดูแลของพระองค์ ว่า        
และพระองค์ทรงอยู่ร่วมกับพวกท่านทั้งหลาย ไม่ว่าท่านทั้งหลายจะอยู่ ณ ที่ใด และอัลลอฮทรงเห็นสิ่งที่พวกเจ้ากระทำ (อัลฮะดี๊ด 57 / 4)     

แท้จริง อัลลอฮนั้น ไม่สิ่งใดในพื้นดินและฟากฟ้าที่จะปิดบังพระองค์ได้ (อาละอิมรอน 3 / 5)

[musalmarn]

ตามติดจากกระทู้ เสวนาร้านน้ำชาฯ




 

[nada-yoru]

ขุดค่ะ...

^_________^

[fezoff]

รอๆๆ อยู่ ขอบคุณ ครับ