การเตาบะฮ์
อัตเตาบะฮ์ หมายถึง การละเลิกสิ่งที่ถูกตำหนิในศาสนาไปยังสิ่งที่ได้รับการสรรเสริญในศาสนา อนึ่ง การเตาบะอ์เป็นจุดเริ่มของผู้ต้องการเดินทางไปสู่อัลเลาะฮ์ เป็นกุญแจแห่งความผาสุข เป็นเงื่อนไขในการเดินทางไปสู่พระองค์อย่างถูกต้อง
มีอายะฮ์ต่าง ๆ มากมายที่อัลเลาะฮ์ทรงบัญชาใช้ให้บรรดาผู้ศรัทธาทำการเตาบะฮ์ และพระองค์ได้ทรงทำให้การเตาบะฮ์นั้น เป็นสาเหตุหนึ่งของความผาสุขในโลกนี้และโลกหน้า
อัลเลาะฮ์ทรงตรัส ความว่า
وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعاً أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
"พวกเจ้าทางสารภาพโทษต่ออัลเลาะฮ์โดยพร้อมเพียงกันเถิด โอ้มวลศรัทธาชนทั้งหลาย เพื่อพวกเจ้าจะได้รับประสบใช้ชนะ" อันนูร 31
พระองค์ทรงตรัสว่า
اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ
"พวกเจ้าจงขออภัยโทษต่อองค์อภิบาลของพวกท่านเถิด แล้วพวกเจ้าจงสารภาพผิดต่อพระองค์" ฮูด 52
พระองค์ทรงตรัสเช่นกันว่า
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحاً
"โอ้บรรดาผู้มีศรัทธาทั้งหลาย พวกเจ้าจงสารภาพต่ออัลเลาะฮ์โดยจริงใจเถิด" อัตตะหฺรีม 8
ท่านร่อซูลุลเลาะฮ์ ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ผู้ได้รับการปกป้องจากความผิด มักทำการเตาบะฮ์อย่างสม่ำเสมอและขอภัยโทษเป็นประจำเพื่อทำการสอนและวางบทบัญญัติแก่ประชาชาติอิสลาม รายงานจาก อัลอะฆ๊อร บิน ยะซาร อัลมุซะนีย์ (ร่อฏิยัลลอฮุอันฮุ) เขากล่าวว่า ท่านร่อซูลุลเลาะฮ์ ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมกล่าวว่า "โอ้บรรดามนุษย์ทั้งหลาย พวกท่านจงสารภาพโทษและขออภัยโทษต่อพระองค์เถิด เพราะแท้จริงฉันได้ทำการสารภาพโทษในวันหนึ่ง ๆ ถึง 100 ครั้ง" รายงานโดยมุสลิม
ท่านอิมามอันนะวาวีย์ (ร่อฮิมะฮุลลอฮ์) กล่าวว่า "การเตาบะฮ์เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับทุก ๆ ความผิด ดังนั้น หากการฝ่าฝืนระหว่างบ่าวและอัลเลาะฮ์ ตะอาลา ที่ไม่เกี่ยวข้องกับสิทธิของมนุษย์ ย่อมมีเงื่อนไข 3 ประการ
1. ถอนตัวออกจากการฝ่าฝืนดังกล่าว
2. เสียใจต่อการกระทำดังกล่าว
3. เขาต้องมั่นใจอย่างเด็ดขาดว่าจะไม่หวนกลับไปทำมันอีกต่อไป
ดังนั้น ถ้าหากขาดประการหนึ่งประการใด การเตาบะฮ์ของเขาย่อมใช้ไม่ได้ และหากการฝ่าฝืนเกี่ยวกับกับสิทธิของมนุษย์ ต้องมีเงื่อนไข 4 ประการ คือ 3 ประการที่ผ่านมา และ 4. เขาต้องคืนสิทธิ์ให้แก่เจ้าของ ดังนั้น หากเป็นทรัพย์หรืออื่น ๆ เขาก็จงคืนทรัพย์สินให้แก่เจ้าของ และหากเป็นสิทธิของมนุษย์ เป็นการกล่าวหาว่าทำซินาหรืออื่น ๆ ก็ให้ขอลุแก่โทษกับเขา และหากเป็นการนินทา ก็ให้ขออภัยเขาจากสิ่งดังกล่าว และจำเป็น(วายิบ)ต้องทำการเตาบะฮ์จากบาปทั้งหมด" ดู หนังสือ ริยาฏุซซอลิฮีน หน้า 10
ส่วนหนึ่งจากเงื่อนไขของการเตาบะฮ์คือ ละทิ้งการคบบรรดาเพื่อนที่ชั่ว , และหลีกห่างจากบรรดามิตรสหายที่ชอบทำให้บุคคลหนึ่งทำการฝ่าฝืนและทำให้เขาออกห่างจากการภักดี แต่จงคบหาสมาคมกับเพื่อนที่ดีและจริงใจ เพื่อการคบเป็นมิตรสหายกับพวกเขานั้น จะมาเป็นกำแพงกั้นจากการหวนกลับไปดำเนินชีวิตที่ฝ่าฝืนและขัดคำสั่งต่ออัลเลาะฮ์
เรามีอุทาหรณ์ที่กินใจ เกี่ยวกับหะดิษซอฮิหฺที่ท่านร่อซูลุลเลาะฮ์ ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้เล่าเรื่องฆาตกร 100 ศพ (รายงานโดยมุสลิม) ซึ่งนักปราชญ์แห่งยุคสมัยนั้น ได้ชี้ทางนำให้แก่เขา จนกระทั่งอัลเลาะฮ์ทรงตอบรับการสารภาพโทษ โดยเงื่อนไขสำหรับเขาก็คือ ต้องทิ้งแผ่นดินอันเลวร้ายที่มีผลทำให้เขาต้องก่อกรรมทำชั่ว และนักปราชญ์ผู้นั้นได้ชี้แนะให้เขาเดินทางออกจากแผ่นดินดังกล่าวไปยังแผ่นดินที่มีความดีงาม ซึ่งมีบรรดาผู้คนมากมายที่มีความศรัทธาและมีคุณธรรม เพื่อให้เขามีความรักและขอการแนะนำจากพวกเขาเหล่านั้น
ผู้มีตะเซาวุฟ เขาจะไม่มองความเล็กน้อยของบาป (หมายถึงไม่นิ่งดูดายเกี่ยวกับบาปเล็ก) แต่เขามองถึงความยิ่งใหญ่ของอัลเลาะฮ์ ตะอาลา เพื่อเจริญรอยตามบรรดาซอฮาบะฮ์ของท่านร่อซูลุลเลาะฮ์ ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม เพราะท่านอะนัส บิน มาลิก ร่อฏิยัลลอฮุอันฮุ กล่าวว่า
إِنَّكُمْ لَتَعْمَلُونَ أَعْمَالًا هِيَ أَدَقُّ فِي أَعْيُنِكُمْ مِنْ الشَّعَرِ إِنْ كُنَّا لَنَعُدُّهَا عَلَى عَهْدِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنْ الْمُوبِقَاتِ
"พวกท่านทั้งหลายได้ปฏิบัติอะมัลต่าง ๆ(ที่ไม่ดี) ซึ่งในสายตาของพวกท่านนั้นคิดว่ามันเล็กน้อยกว่าเส้นผม แท้จริง เราได้นับมันตั้งแต่สมัยของท่านร่อซูลุลเลาะฮ์ ซ๊อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ปรากฏว่ามันเป็นสิ่งที่ทำให้วิบัติ(กลายเป็นบาปใหญ่)"
ผู้มีตะเซาวุฟจะไม่ทำการเตาบะฮ์เพียงเพราะมีการฝ่าฝืน เนื่องจากการเตาบะฮ์จากบาปตามทัศนะความเห็นของเขานั้น คือการเตาบะฮ์ของคนเอาวามทั่วไป แต่ผู้มีตะเซาวุฟจะทำการเตาบะฮ์จากทุก ๆ สิ่งที่ทำให้หัวใจของเขาออกห่างจากอัลเลาะฮ์ ตะอาลา ด้วยเหตุนี้ นักปราชญ์ซูฟีย์ คือ ท่าน ซุลนูน อัลมิสรีย์ (ร่อฏิยัลลอฮุอันฮุ) ได้กล่าวในขณะที่ถูกถามจากเรื่องเตาบะฮ์ ว่า "การเตาบะฮ์ของคนเอาวามทั่วไป คือเตาบะฮ์จากบาป , ส่วนการเตาบะฮ์ของคนชั้นพิเศษ(ซูฟีย์) คือเตาบะฮ์จากการลืม(ต่ออัลเลาะฮ์)" ดู หนังสือ อัรริซาละฮ์ อัลกุชัยรียะฮ์ หน้า 37
ท่านอับดุลเลาะฮ์ อัตตะมีมีย์ (ร่อฏิยัลลอฮุอันฮุ) กล่าวว่า "ย่อมแตกต่างกันเหลือเกินระหว่าง คนทำการเตาบะฮ์คนหนึ่ง กับ คนทำการเตาบะฮ์อีกคนหนึ่ง ดังนั้น คนทำการเตาบะฮ์คนหนึ่ง จะทำการเตาบะฮ์จากบรรดาบาปและความชั่ว , และอีกคนหนึ่ง จะทำการเตาบะฮ์จากความผิดพลาดและหลงลืม(ต่ออัลเลาะฮ์) และอีกคนหนึ่งจะทำการเตาบะฮ์จากการเห็นซึ่งบรรดาความดีและการฏออัต(มีคุณค่าสำหรับตัวของเขา)" ดู หนังสือ อัรริซาละฮ์ อัลกุชัยรียะฮ์ หน้า 37
วัลลอฮุอะลัม
