salam
ท่านอิบนุฮะญัร อัลฮัยตะมีย์ ได้กล่าวอธิบายหนังสืออัลมินฮาจญ์ของท่านอิมามอันนะวาวีย์ความว่า "กล่าวคือ ให้กำนิ้วก้อย นิ้วนาง และนิ้วกลาง โดย
ปล่อยนิ้วชี้ชี้เอาไว้และ
ทำการยกชี้ โดยปล่อยให้ปลายนิ้วชี้ต่ำลงมาเพื่อหันไปทางกิบลัต(ไม่ใช่ชี้ขึ้นทิศบน) ขณะที่กล่าวว่า "อิลลัลลอฮฺ"จากหนังสือตั๊วะห์ฟะตุลมั๊วะห์ตาจญ์ 2/80
ท่านอิบนุอุมัร ได้กล่าวว่า
أَنَّ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ إِذَا جَلَسَ فِي الصَّلَاة وَضَعَ يَده الْيُمْنَى عَلَى رُكْبَته الْيُمْنَى وَعَقَدَ ثَلَاثَة وَخَمْسِينَ وَأَشَارَ بِالسَّبَّابَةِ
“แท้จริงท่านร่อซูลุลลอฮ์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม เมื่อได้นั่งในละหมาด ท่านก็จะวางมือขวาของท่านบนเข่าข้างขวา และนับแบบห้าสิบสาม(คือเอาหัวนิ้วโป้งประกบติดกับข้อแรกของนิ้วชี้) และทำการชี้ด้วยนิ้วชี้” รายงานโดยมุสลิม
เจ้าของหนังสือเอานุลมะอฺบูต ได้กล่าวว่า
قَالَ الشَّيْخ سَلَام اللَّه فِي الْمُحَلَّى شَرْح الْمُوَطَّأ : وَفِي حَدِيث وَائِل عِنْد أَبِي دَاوُدَ , وَفِيهِ ثُمَّ رَفَعَ أُصْبُعه فَرَأَيْته يُحَرِّكهَا يَدْعُو بِهَا فَفِيهِ تَحْرِيك السَّبَّابَة عِنْد الرَّفْع وَبِهِ أَخَذَ مَالِك وَالْجُمْهُور , عَلَى أَنَّ الْمُرَاد بِالتَّحْرِيكِ هَاهُنَا هُوَ الرَّفْع لَا غَيْر فَلَا يُعَارِضهُ مَا فِي مُسْلِم عَنْ اِبْن الزُّبَيْر : " كَانَ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُشِير بِإِصْبَعِهِ إِذَا دَعَا وَلَا يُحَرِّكهَا
“ท่านชัยค์ สะลามุลลอฮ์ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ อัลมุฮัลลีย์ ชัรห์ อัลมุวัฏเฏาะอฺ ว่า ในฮะดิษของวาอิล ที่รายงานโดยอบูดาวูด ซึ่งระบุว่า “จากนั้นท่านนบีจึงยกนิ้วของท่าน ดังนั้นฉันจึงเห็นว่าฉันได้ยกนิ้วชี้ขณะทำการอ่านดุอาตะชะฮุดด้วยกับนิ้วชี้นั้น” ดังนั้นในฮะดิษนี้ มีการเคลื่อนไหวนิ้วชี้ขณะยกนิ้ว และด้วยทัศนะนี้ได้ยึดถือโดยท่านมาลิกและปราชญ์ส่วนมาก , เพราะจุดมุ่งหมาย
ด้วยการเคลื่อนไหว ณ ที่นี้ คือการยกขึ้น(คือเคลื่อนไหวยกนิ้วขึ้นขณะทำการชี้) โดยไม่ใช่ความหมายอื่นเลย ดังนั้นฮะดิษนี้ยังไม่ไปค้านกับฮะดิษที่รายงานจากอิบนุซุบัยร์ ที่ว่า “ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้ชี้นิ้วของท่านเมื่อทำการอ่านดุอาตะชะฮุด โดยท่านไม่ได้กระดิกนิ้ว” หนังสือเอานุลมะอฺบูต 3/455
จากฮะดิษดังกล่าวปรากฏว่า เมื่อท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้ทำการนั่งอ่านตะชะฮุด เริ่มแรกท่านก็จะชี้นิ้วปล่อยเอาไว้ จากนั้นท่านก็ทำการยกนิ้วขึ้น ส่วนการยกนิ้วขึ้นนั้นท่านนบีมีเจตนารมณ์อย่างไร ก็ต้องกลับไปยังความเข้าใจของนักปราชญ์
ท่านอิมามอันนะวาวีย์ได้กล่าวว่า
يسن أن يشير بمسبحة يمناه فيرفعها إذا بلغ الهمزة من قوله لا آله إلا الله
“สุนัตให้ทำการ
ชี้ด้วยนิ้วชี้ข้างขวาของเขา และทำการยกนิ้วชี้ขึ้นเมื่อถึงตัวฮัมซะฮ์ จากคำกล่าวของเขาที่ว่า ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์” อัลมัจญ์มั๊วะ 3/454
การที่ยกนิ้วชี้ขึ้นนั้น เพื่อเป็นการตอกย้ำและจิตใจตระหนักถึงเตาฮีด และบริสุทธิ์ใจต่ออัลเลาะฮ์ ท่านอิมามอันนะวาวีย์ ได้กล่าวว่า
وعن ابن عباس رضى الله تعالي عنهما قال هو الاخلاص
“และรายงานจากอิบนุอับบาส ร่อฏิยัลลอฮุอันฮุมา เขากล่าวว่า มันคือความบริสุทธิ์ใจ” หนังสืออัลมัจญ์มั๊วะ 3/454
ท่านอิมามอันนะวาวีย์ กล่าวว่า
وَيَنْوِي بِالْإِشَارَةِ التَّوْحِيد وَالْإِخْلَاص . وَاللَّهُ أَعْلَم
“และให้เขาเหนียตว่าอัลเลาะฮ์ทรงเอกกะองค์เดียวและมีความอิคลาศบริสุทธิ์ใจ วัลลอฮุอะลัม" ชัรห์ซอฮิห์มุสลิม
ท่านอิบนุกุดามะฮ์ อัลฮัมบาลีย์ ได้กล่าวว่า
ويشير بالسبابة, يرفعها عند ذكر الله تعالى في تشهده لما روينا
“และให้เขาชี้ด้วยนิ้วชี้
โดยยกนิ้วชี้ขึ้นขณะกล่าวอัลเลาะฮ์(คือกล่าวอิลลัลลอฮ์) ในการอ่านตะชะฮุดของเขาเหมือนมีฮะดิษที่เราได้รายงานมา” หนังสืออัลมุฆนีย์ 1/534
จากหนังสือ อัรเราฎุลมุร็อบบะอฺ ของท่านอัลบุฮูตี ฟิกห์มัซฮับฮัมบาลี ที่บรรดามหาลัยที่ซาอุฯ ได้นำมาเป็นตำราเรียน ได้ระบุความว่า
ويشير بسبابتها من غير تحريك ( في تشهده ) ودعائه في الصلاة وغيرها عند ذكر الله تعالى تنبيها على التوحيد
“และให้เขาทำการชี้ด้วยนิ้วชี้ โดยไม่ต้องกระดิกนิ้วในการอ่านตะชะฮุดของเขาและดุอาของเขาไปละหมาดและอื่นจากละหมาด
(ให้ชี้ด้วยนิ้วชี้) ขณะที่กล่าวอัลเลาะฮ์(คือกล่าวว่าอิลลัลลอฮ์) เพื่อให้ตระหนักถึงเตาฮีด” ดู 1/59
สรุปคือ การชี้นิ้วนั้น ก็เริ่มชี้ตั้งแต่เริ่มนั่งอ่านตะชะฮุด และทำการยกนิ้วชี้ขึ้นขณะอ่านว่า อิลลัลลอฮ์ ซึ่งเป็นมัซฮับของอัลฮะนะฟียะฮ์ , อัชชาฟิอียะฮ์ , และฮัมบะลียะฮ์ เพิ่มเข้ามาอีกด้วย
วัลลอฮุอะลัม
