มูลเหตุแห่งการพระราชทานโองการในอัลกุรอาน
จะปรากฏในรูปอธิบายหลักการหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสมัยขององค์พระศาสดาหรือตอบคำถามก็ตาม ในอัลอิตกอน ได้กล่าวถึงประโยชน์ในการรับรู้มูลเหตุแห่งการพระราชทานโองการไว้ดังนี้
ก. ทำให้รู้ถึงวิทยปัญญา (หิกมัต) ที่ก่อให้เกิดหลักการ
ข. ทำให้รู้ถึงสำนวน (ความมุ่งหมาย) ของอัลกุรอาน ซึ่งบางครั้งมีมาในลักษณะที่กว้าง ครอบคลุมไปถึงสิ่งที่อยู่ในแวดวงเดียวกันทั้งหมด แต่มีหลักฐานบ่งบอกเพียงเฉพาะเหตุการณ์นั้น
ค. ทำให้รู้ถึงความหมายอันแท้จริง เช่น โองการที่ระบุไว้ ความว่า
" ทั้งทิศตะวันออกและตะวันตกนั้น เป็นสิทธิแห่งอัลลอฮฺ ดังนั้น ไม่ว่าท่านทั้งหลายจะผินหน้าไปทางทิศใด ท่านก็จะพบกับพระพักตร์แห่งอัลลอฮฺ "
ตามความหมายแห่งโองการนี้ แสดงให้เห็นว่า ไม่จำเป็นต้องผินหน้าไปทางกิบลัต อันได้แก่บัยตุลลอฮฺ เท่านั้น ทั้งนี้ ไม่ว่าอยู่ในภูมิลำเนาปกติ หรืออยู่ในขณะเดินทาง ซึ่งเข้าใจในทำนองนี้ ก่อให้เกิดความสับสนและเคลือบแคลง ดังนั้น เมื่อศึกษาถึงมูลเหตุแห่งการพระราชทานโองการนี้ ความสับสนและเคลือบแคลงดังกล่าว ก็อันตรธานหายไป เนื่องจากโองการนี้ ถูกพระราชทานลงมา โดยมูลเหตุที่ว่า มีชนกลุ่มหนึ่งไม่อาจรู้แน่ชัดว่า ทางไหนคือกิบลัต ดังนั้น ต่างคนต่างก็ผินไปยังทิศทาง ที่ต่างก็วินิจฉัยว่า ทางนั้นคือกิบลัต พอรุ่งเช้าก็เป็นที่แน่ชัดว่า ทิศทางที่วินิจฉัยว่าเป็นกิบลัตนั้นไม่ถูกต้อง ซึ่งในกรณีเช่นนี้ อัลลอฮฺอภัยให้ จึงเป็นที่เข้าใจได้ว่า จุดมุ่งหมายของโองการนี้ ก็คือผ่อนปรนให้ผู้วินิจฉัยเกี่ยวกับเรื่องกิบลัตนี้ ผินไปทางทิศทางใดก็ได้ที่เข้าใจว่า เป็นทิศทางของกิบลัต
ท่านอัลวาฮิดีย์ กล่าวว่า ไม่เป็นที่อนุญาตให้อรรถาธิบายโองการใดๆ โดยไม่รู้ว่ามีมูลเหตุแห่งการพระราชทานมาอย่างไร
ท่านอิบนุดะกีก อัลอีด กล่าวว่า การให้ความเข้าใจถึงมูลเหตุแห่งการพระราชทานโองการนั้น เป็นหนทางที่ก่อให้เกิด ความมั่นใจในความหมายของอัลกุรอาน
สำหรับตัวอย่างของโองการที่มีมูลเหตุแห่งการพระราชทานนั้น ขอนำเอาหะดิษที่รายงานโดย อัลบุคอรี จากอะนัสว่า
ท่านอุมัร กล่าวว่า ฉันมีความเห็นสอดคล้องกับผู้อภิบาลของฉัน 3 ประการ กล่าวคือ ฉันเคยกล่าวกับท่านศาสดามุหัมมัด (ช.ล.) ว่า หากเราจะเอามะกอมอิบรอฮีม เป็นสถานที่ละหมาด ก็จะดี อัลกุรอานก็ลงมา ความว่า" ท่านทั้งหลายจงเอามะกอมอิบรอฮีม เป็นสถานที่ละหมาด " และฉันก็เคยเสนอท่านศาสดามุหัมมัด (ช.ล.) ว่า บรรดาภรรยาของท่านนั้น มีทั้งคนดีและคนเลวเข้าพบ หากท่านจะได้มีบัญชา ให้พวกนางปกปิดก็จะดี โองการเกี่ยวกับเรื่องนี้ (อายะตุลหิญาบ) ก็ประทานลงมา และฉันเคยกล่าวแก่บรรดาภรรยาของท่าน เมื่อพวกนางต่างก็มีความหึงหวงท่านศาสดามุหัมมัด (ช.ล.) ว่า "บางทีผู้อภิบาลของท่านศาสดามุหัมมัด (ช.ล.) อาจให้ท่านหย่าร้างพวกเธอ แล้วหาภรรยาที่ประเสริฐกว่าพวกเธอมาแทน" อัลกุรอานก็ประทานลงมาในบทอัตตะห์รีม เกี่ยวกับเรื่องนี้
พี่น้องมิฟตาห์ไคโร
