การตั้งเจตนา(เนียต) และการทำจิตใจให้บริสุทธิ์เพื่ออัลลอฮฺ(อิคสาศ) และคุณค่าของทั้งสองประการนั้น
อัลลอฮฺผู้ทรงยิ่งใหญ่ได้ทรงกล่าวไว้ในพระมหาคัมภีร์อัลกุรอานไว้ว่าفَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّينَ 2 أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ.....3
“...ดังนั้นท่านจงก้มกราบอัลลอฮฺด้วยความบริสุทธิ์ใจในการก้มกราบเพื่อพระองค์ พึงสังวรเถิด! ว่าอัลลอฮฺนั้นจะทรงรับเฉพาะการก้มกราบที่บริสุทธิ์ใจต่อพระองค์เท่านั้น...” (ดู สูเราะฮ์อัซซุมัรฺ : อายะฮ์ที่ 2-3)
และยังได้ทรงกล่าวอีกว่า وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ 5
“และพวกเขามิได้ถูกบัญชาให้กระทำอื่นใดนอกจากเพื่อเคารพภักดีต่ออัลลอฮฺ เป็นผู้มีเจตนาบริสุทธิ์ในการภักดีต่อพระองค์ เป็นผู้อยู่ในแนวทางที่เที่ยงตรงและดำรงการละหมาด และจ่ายซะกาต และนั่นแหละคือศาสนาอันเที่ยงธรรม” (ดู สูเราะฮ์อัลบัยยีนะฮ์ : อายะฮ์ที่ 5)
และโดยที่พวกเขามิได้ถูกใช้ให้กระทำสิ่งอื่นใดในคัมภีร์อัตเตารอฮ์ และอัลอินญีล เว้นแต่ให้เคารพภักดีต่ออัลลอฮฺองค์เดียว โดยเป็นผู้สุจริตมั่นในศาสนาของพระองค์แต่พวกเขาได้บิดเบือนและเปลี่ยนแปลง แล้วพวกเขาก็เคารพสักการะบาดหลวง และนักบุญของพวกเขา และให้พวกเขาหันห่างออกจากการยึดมั่นในศาสนาอื่น ๆ และผินหน้าเข้าสู่ศาสนาอิสสลาม ดำรงมั่นอยู่ในศาสนาของนะบีย์อิบรอฮีม ศาสนาอันบริสุทธิ์ ซึ่งนะบีย์คนสุดท้ายนำมา และให้พวกเขาดำรงละหมาด บริจาคทานซะกาต ดังกล่าวมาแล้วนั้นคือศาสนาอันเที่ยงธรรมศาสนาอิสลาม (ดู เชิงอรรถ สมาคมนักเรียนเก่าอาหรับ ประเทศไทย. พระมหาคัมภีร์อัลกุรอาน พร้อมความหมายภาษาไทย. ศูนย์กษัตร์ ฟะฮัด เพื่อการพิมพ์อัลกุรอาน อัลมาดีนะห์ อัลมูเนาวาเราะห์ ราชอาณาจักร ซาอุดิอาราเบีย. หน้า 1735)
เล่าจากท่านอุมัร(ร.ฎ.) จากท่านนะบีย์(ศ็อลฯ) ได้กล่าวว่า “ความจริง การกระทำต่างๆขึ้นอยุ่กับการตั้งเจตนา และความจริง คนทุกคนจะได้รับผลตามการตั้งเจตนาของเขา ดังนั้น ผู้ใดที่ตั้งเจตนาว่า การอพยพของเขาเป็นไปเพื่ออัลลอฮฺ และร่อสูลของพระองค์ ก็ปรากฏว่าผลการอพยพของเขาเป็นไปเพื่ออัลลอฮฺ และร่อสูลของพระองค์ และผู้ใดที่ตั้งเจตนาว่า การอพยพของเขาเป็นไปเพื่อโลกนี้ เขาจะได้ประสบกับมัน หรือ(ตั้งเจตนาว่าการอพยพของเขาเป็นไป) เพื่อผู้หญิง เขาก็จะได้แต่งงานกับหล่อน ดังนั้น ผลจากการอพยพของเขาจึงเป็นไปตาม(การตั้งเจตนา)ในสิ่งที่เขาอพยพไป” (รายงายโดยห้าคน)
เล่าจากท่านอิบนิอับบาส จากท่านนะบีย์(ศ็อลฯ) ในสิ่งที่ท่านได้รายงานมาจากพระผู้เป็นเจ้า ผู้สูงเกียรติ โดยพระผู้เป็นเจ้าได้ทรงกล่าวว่า “แท้จริงอัลลอฮฺเจ้าได้บันทึกความดีและความชั่วทั้งหลาย จากนั้นได้แยกแยะไว้ดังนี้ว่า ผู้ใดตั้งใจทำความดี แต่เขายังไม่กระทำ(ความดีตามที่ตั้งใจไว้) อัลลอฮฺได้บันทึก ณ พระองค์ให้แก่เขาผุ้นั้นหนึ่งความดีที่สมบูรณ์(แม้ว่าเขายังไม่ได้ลงมือกระทำเลยก็ตาม) และถ้าหากเขาตั้งใจทำความดีและได้ลงมือกระทำตามความตั้งใจนั้น อัลลอฮฺผู้ยิ่งใหญ่และเกรียงไกรได้บันทึก ณ พระองค์ให้แก่เขาผู้นั้นสิบความดีถึงเจ็ดร้อยเท่า(ของความดี)จนทวีคูณขึ้นมากมาย และถ้าหากผู้ใดตั้งใจทำความชั่ว แต่ไม่ได้ลงมือกระทำตามความตั้งใจนั้น อัลลอฮฺได้บันทึก ณ พระองค์ให้แก่เขานั้นหนึ่งความดีที่สมบูรณ์ และถ้าหากผู้ใดตั้งใจทำความชั่ว และได้ลงมือกระทำตามที่ตั้งใจไว้ อัลลอฮฺได้บันทึกให้กับเขาหนึ่งความชั่วเท่านั้น” (รายงานโดยห้าคน นอกจากอะบู ดาวุด) (ดู อรุณ บุญชม. ฮ.ศ.1403. หนังสือหะดิษซอเฮี๊ยะฮ์ เล่มที่ 1. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ ส.วงศ์เสงี่ยม. หน้า 22-23)
ดังนั้น คุณค่าของการเจตนา และการทำให้จิตใจบริสุทธิ์เพื่ออัลลอฮฺ ตะอาลา คุณค่าของการเจตนา(เนียต)คือ ทำให้การทำให้อิบาดะฮ์ถูกต้องและใช้ได้ และทำให้อิบาดะฮ์แยกออกจากการกระทำตามธรรมดา เพราะความจริงสิ่งๆเดียวนั้น อาจเป็นอิบาดะฮ์ก็ได้ ด้วยการเจตนา(เนียต)หรืออาจเป็นการกระทำธรรมดาก็ได้ เช่น การนั่งในมัสญิดโดยตั้งเจตนาว่าเป็นการเอียะอฺติกาฟ ก็ถือว่าเป็นอิบ่าดะฮ์ และโดยไม่ตั้งเจตนา เช่น ตั้งใจว่าเป็นการนั่งพักผ่อนมันก็เป็นการกระทำตามธรรมดาที่ไม่เกิดภาคผลแต่อย่างใด ส่วนประโยชน์ของการทำจิตใจให้บริสุทธิ์ ก็คือทำให้รู้รสของการเข้าเฝ้าพระองค์อัลลอฮฺอย่างใกล้ชิด ทำให้ได้รับผลบุญทวีคูณขึ้น ทำให้ภายในสะอาดบริสุทธิ์ และทำให้จิตใจสว่างไสว (ดู เชิงอรรถ อาจารย์อรุณ บุญชม. ฮ.ศ.1403. หนังสือหะดิษซอเฮี๊ยะฮ์ เล่มที่ 1. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ ส.วงศ์เสงี่ยม. หน้า 22)
เพราะฉะนั้น ไม่ว่าจะเป็นการกระทำหรือการปฏิบัติการงานอะม้าลอิบาดาตอะไรก็แล้วแต่ สิ่งที่สำคัญเริ่มแรกก่อนการกระทำนั้น คือการตั้งเจตนาอันบริสุทธิ์ใจต่อสิงนั้น ตามเป้าหมายและจุดประสงค์ที่ตั้งเอาไว้ เพื่อการตอบแทนความดีงามจากพระผู้เป็นเจ้าคืออัลลอฮฺ ตะอาลา ให้แก่บ่าวผู้ซึ่งมีเจตนา(เนียต)อันบริสุทธิ์ใจต่อพระองค์อย่างแท้จริงสืบไป...วัลลอฮุอะอฺลัม - วัสสลามุอะลัยกุม
