บางส่วนย่อจากอิฮฺยาอุลูมุดดีน ของอีหม่ามฆอซาลี ซึ่งเป็นหนังสือตะเซาวุฟชื่อดัง

[บาชีร]

รุ่นน้องอินโดฯ บอกผมว่า เขาเคยได้ยิน อ.ที่จบจาก ม.อิสลามมดีนะฮ์ท่านหนึ่งกล่าวว่า หนังสืออิห์ยาอ์ฯ ของอิมามอัลเฆาะซาลีย์นั้น เต็มไปด้วยหะดีษเฎาะอีฟและเมาฎูอฺ เหมือนเป็นการเอาเรื่องโกหกมาเล่าให้ชาวบ้านฟัง แล้วมันก็เต็มไปด้วยปรัชญา ที่อิสลามห้ามเรื่องนี้อย่างเด็ดขาด - วัลอิยาฑุบิลลาฮฺ, วัลลอฮุอะอ์ลัม

การที่มีฮะดีษปะปนในหนังสือศาสนาหรือหนังสือฮะดีษนั้นไม่ได้หมายความว่าห้ามอ่านทั้งเล่มหรือเป็นหนังสือบิดเบือน
ซึ่งหากเข้าใจเช่นนี้ ก็จะทำให้ความรู้ศาสนาต่างๆหายไปเยอะมากๆ

เรามาดูกันว่าขนาดในมุสนัดของอิหม่ามอะฮฺหมัดนั้น
ตามทัศนะของ อิบนุเยาซี ที่ตัดสินว่าฮะดีษเมาดูอฺ อยู่ในมุสนัดอิหม่ามอะฮฺหมัดถึง ๒๙ ฮะดีษ
และท่านฮาฟิซ อิรอกีถือว่าในมุสนัดของอิหม่ามอะหมัดนั้นมีหะดีษอ่อนเยอะ และมีฮะดีษเมาดูอฺที่เล็กน้อย
(จาก หนังสือมุคตะซอร ฟีกอวาอิด อัลมุสตอละฮฺ ด็อกเตอร์ มุฮัมหมัด อุสตาสสอนวิชาฮะดีษมหาวิทยลัยอัซฮัร)

ดังนั้นหากจะบอกว่าอิฮยาอุลูมุดดีน ห้ามอ่าน หนังสือเล่มเขียวห้ามอ่าน
เพราะมีหะดีษเมาดูอฺปะปนมาบ้าง ถือว่าเป็นแนวคิดที่คับแคบมาก
ความจริงเมื่อเรารู้ว่าหะดีษไหนเมาดูอฺก็ไม่ต้องเอาก็เท่านั้นเอง

[hiddenmin]

เคยได้ยินมาว่า หนังสือซอแฮะบูคอรีก็มีฮาดีษดออีฟอยู่ในคำนำ แล้วแบบนี้ซอแฮะบุคอรีก็คงใช้ไม่ได้ด้วยละสิ

อิอิ