อย่าสิ้นหวังในการขอดุอาอ์
บางครั้งท่านอาจจะคิดไปว่า อัลเลาะฮ์ทรงตรัสยืนยันว่าดุอาอ์นั้นจะอยู่พร้อมกับการตอบรับ ไว้ในอายะฮ์ที่ว่า “และองค์อภิบาลของพวกเจ้าได้ตรัสว่า พวกเจ้าจงขอต่อข้าเถิด ข้าจะตอบสนองพวกเจ้าอย่างแน่นอน” [อัลฆอฟิร(อัลมุอฺมิน): 60] ซึ่งท่านอาจจะจินตนาการไปว่า “การขอดุอาอ์นั้นมาจากท่าน ส่วนพระองค์มีหน้าที่ตอบรับดุอาอ์ตามที่ท่านได้ขอ ดังนั้นเมื่อดุอาอ์ไม่ถูกตอบรับ แสดงว่าดุอาอ์นั้นคงไม่ดี!” ซึ่งความจริงแล้ว ความหมายของอายะฮ์มิใช่เป็นเช่นนั้น เพราะอายะฮ์ดังกล่าวได้บ่งถึงสภาวะความเป็นบ่าวของมนุษย์ที่มีต่ออัลเลาะฮ์ตะอาลา พระองค์ทรงตรัสว่า “พวกเจ้าจงขอต่อข้าเถิด” ซึ่งเป็นคำสั่งใช้แบบเฉยๆ ไม่มีข้อแม้ใดๆ พระองค์สั่งให้ขอดุอาอ์ เราก็น้อมรับมาปฏิบัติโดยมิได้เกี่ยวข้องกับเงื่อนไขหรือสภาพการณ์ใดๆ หลังจากนั้นพระองค์ทรงให้สัญญาว่า “ข้าจะตอบสนองพวกเจ้าอย่างแน่นอน” ซึ่งหมายถึงการตอบรับตามที่พระองค์ทรงประสงค์ และการตอบรับนั้นก็เพราะความเมตตาและความโปรดปรานของพระองค์ที่มีต่อปวงบ่าวเท่านั้น มิใช่หมายถึง อัลเลาะฮ์ได้สั่งใช้ให้ขอดุอาอ์โดยวางเงื่อนไขกับพระองค์เองว่าจะต้องทำการตอบรับดุอาอ์ตามที่ผู้ขอต้องการ เพราะการสัญญาที่จะตอบรับตามที่บ่าวต้องการนั้นไม่ใช่ประหนึ่งสินค้าที่เขาจะได้รับเพื่อแลกกับการทุ่มเทขอดุอาอ์
ดังนั้น การขอดุอาอ์กับการตอบรับจึงต้องแยกกัน เพราะตัวของดุอาอ์เองนั้นเป็นอิบาดะฮ์ที่จำเป็นสำหรับบุคคลที่มีความรู้สึกว่าตนเองเป็นบ่าวของอัลเลาะฮ์ เขาจะต้องดำรงสิทธิความเป็นบ่าวต่อพระองค์ไว้โดยไม่คำนึงถึงผลที่จะได้รับ นี่คือความหมายของวจนะของท่านร่อซูลุลเลาะฮ์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ที่ว่า
اَلدُّعَاءُ هُوَ الْعِبَادَةُ
“ดุอาอ์นั้น คือ อิบาดะฮ์”รายงานโดยอัตติรมีซีย์, ฮะดีษที่ 3372, ท่านอัตติรมีซีย์กล่าวว่า ฮะดีษนี้ฮะซันซอฮิห์, อัลมุบาร่อกุฟูรีย์ อับดุรเราะฮ์มาน บิน อับดุรร่อฮีม, ตั๊วะห์ฟะตุลอะห์วะซีย์ บิชัรหฺ ญาเมี๊ยะอฺอัตติรมีซีย์, พิมพ์ครั้งที่ 1 (ไคโร: ดารุลฮะดีษ, ฮ.ศ. 1421), เล่ม 8 หน้า 375; และดู อันนะวาวีย์, อัลอัซการ, ตะห์กีก: อะบูลฟัฎล์ อัลดิมยาฏีย์, พิมพ์ครั้งที่ 1 (ม.ป.ท.: ดารุลบะยาน อัลอะรอบีย์, ค.ศ. 2006), หน้า 505.
ดุอาอ์เป็นอิบาดะฮ์ การขอดุอาอ์ของเราจึงทำให้อัลเลาะฮ์ทรงโปรดปรานและพึงพอพระทัย ดังนั้นด้วยความโปรดปรานและพึงพอพระทัยของพระองค์นี้แหละ เป็นสาเหตุให้พระองค์ตอบรับดุอาอ์ตามที่พระองค์ทรงประสงค์นั่นเอง
เพราะฉะนั้น เมื่อบ่าวคนหนึ่งได้ทำการขอดุอาอ์ เขาต้องไม่คิดว่า อัลเลาะฮ์จะต้องตอบรับสิ่งที่เขาต้องการ แต่เราขอดุอาอ์เพราะว่าเป็นบ่าวผู้ต่ำต้อยที่ต้องวอนขอต่อพระองค์ในทุกสภาพการณ์ และพระองค์ก็จะทรงทำการตอบรับดุอาอ์ในเวลาที่พระองค์ทรงประสงค์ด้วยความเมตตาและความโปรดปรานของพระองค์ ดังนั้น เราก็ต้องรอคอยการตอบรับโดยอย่าเบื่อหน่ายหรือกังวลใจ เพราะการขอดุอาอ์และการรอคอยการตอบรับนั้นล้วนแต่เป็นอิบาดะฮ์ทั้งสิ้น ยิ่งกว่านั้น การขอดุอาอ์และการรอคอยความสัมฤทธิ์ผลจากอัลเลาะฮ์ย่อมเป็นหัวใจและวิญญานของอิบาดะฮ์ ด้วยเหตุดังกล่าวนี้ ท่านร่อซูลุลเลาะฮ์ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้กล่าวว่า
إِنْتِظَارُ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ عِبَادَةٌ
“การรอคอยความสัมฤทธิ์ผล (จากดุอาอ์) ด้วยความอดทนนั้นคืออิบาดะฮ์”รายงานโดยอัลกุฏออีย์ ฮะดีษที่ 46 และ 47, ดู อัลฮาฟิซฺ อัลกุฏออีย์, มุสนัดอัชชิฮาบ, เล่ม 1, หน้า 62-63.
ดังนี้ก็คือความหมายวรรคที่สองของฮิกัมอิบนุอะฏออิลลาฮ์ที่ว่า “และ(พระองค์ได้ประกันการตอบรับดุอาอ์)ในเวลาที่พระองค์ทรงประสงค์(จะให้)ไม่ใช่ในเวลาที่ท่านประสงค์(จะได้)”
อ้างอิงจาก: วิทยโวหาร ฮิกัม อิบนุ อะฏออิลลาฮ์ เล่ม 1 หน้า 69-71
