หลักวิชาตะเซาวุฟ
หลักวิชาตะเซาวุฟ เป็นกระบวนการทางวิชาการที่ประมวลไว้ด้วยหลักแห่งศีลธรรม จริยธรรม คุณธรรม วัฒนธรรม และอุดมการณ์อิสลาม ผลจากการเรียนรู้ในวิชาแขนงนี้ จะทำให้จิตใจ สะอาดบริสุทธิ ขจัดมลทิลต่างๆทั้งในด้านที่เกี่ยวกับอารมณ์และเกี่ยวข้องกับจิตใจ
วิชาตะเซาวุฟแบ่งได้เป็นสองสาขาคือ
๑-ตะเซาวุฟฟิลมุกาชะฟะฮ หมายถึง หลักยึดมั่นทางจิตใจที่ได้รับการเปิดจากอัลลอฮตาอาลา ชื่อของวิชาแขนงนี้ นิยมเรียกกันคือ
-ตะเซาวุฟ تَصَوُّفُ แปลว่า การขจัดมลทิลให้หมดจด
-อัคลาค اَخْلاَقُ แปลว่า จริยธรรม
-เอี๊ยะซาน اِحْسَانُ แปลว่า คุณธรรม
ดังที่ท่านรอซูล ซ.ล ตรัสกล่าวใว้ว่า
คุณธรรมคือ การปฏิบัติและนมัสการต่ออัลลอฮ คล้ายกับว่าเราเห็นพระองค์(ตาใจ)ถึงแม้เราจะไม่เห็นพระองค์(ตากาย)ก็ตาม แต่พระองค์ทรงเห็นเราตลอดเวลา
๒-ตะเซาวุฟฟิลมุอามาลาต หมายถึง หลักศีลธรรมทั่วไปที่เกี่ยวข้องกับสังคม
การสร้างคุณธรรมสูงสุด ณ จิตใจ จำเป็นต้องผ่านหลักศรัทธาและหลักปฏิบัติอย่างสมบูรณ์แบบจริงๆ มิฉะนั้นคุณธรรมจะไม่เกิดขึ้นในใจเป็นอันขาด กล่าวคือ เมื่อเราศรัทธามั่นในพระองค์และมีการปฏิบัติสนองคำบัญชาของพระองค์โดยครบถ้วนเคร่งครัด และต่อเนื่องเป็นนิจศีล จิตใจของเราก็จะผูกพันกับพระองค์ มีความใกล้ชิดสนิทแนบกับพระองค์ จนกิเลศตันหาที่แทรกซ้อนในอารมณ์ของเราถูกปลดเปลื้องออกไปจนหมดสิ้น ไม่เหลือสิ่งใดในความมุ่งหมายแห่งจิตใจของเรานอกจากอัลลอฮตาอาลาเพียงพระองค์เดียว
ณ จุดหมายนี้เองที่จิตใจเราบังเกิดความสะอาดบริสุทธิ์ และผ่องแผ้วโดยแท้จริง ชีวิตเราทั้งชีวิตถูกนำมาเพื่อใช้สนองสภาวะอันบริสุทธิ์นี้ และเราจะไม่เห็นสิ่งใดมีความสำคัญ แม้แต่ตัวเราเองก็ตาม นอกจากอัลลอฮตาอาลาเท่านั้น ไม่ว่าการกระทำการใด เรากระทำไปเพื่อตอบสนองคำบัญชาของพระองค์ด้วยจิตใจนอบน้อมสวามิภักดิ์ต่อพระองค์โดยไม่เหลือแบ่งใว้แก่สิ่งใดทั้งสิ้น การปฏิบัติอาม้าลการทำภารกิจในชีวิตประจำวัน จะสอดคล้องกับคำสอนของอัลลอฮ และตามแบบอย่างที่ดีจากท่านรอซูล ซ.ล ที่เคยปูใว้ให้เป็นแบบอย่าง รวมทั้งเหล่าบรรดารอซูลต่างๆก่อนหน้าท่านทั้งปวง
อีกประการหนึ่งคือการสร้างคุณธรรมและจริยธรรมในด้านสังคม เราไม่สามารถปฏิเสธได้ว่า ในการดำเนินชีวิตของเรานั้นต้องอยู่ร่วมและอาศัยกับสังคมและบุคคลรอบข้าง นอกเหนือเราต้องมีหน้าที่กราบใหว้พระองค์อัลลอฮแล้ว เราต้องมีความรับผิดชอบต่อสังคม ครอบครัว บ้านใกล้เรือนเคียง ซึ่งท่านรอซูล ซ.ล บุคคลที่อัลลอฮได้เลือกสรรและเป็นแบบอย่างที่ประเสริฐสุดได้ปฏิบัติใว้เป็นแบบแผนที่ดีงามได้วางเอาใว้เพื่อให้อุมมัตรุ่นหลังได้ปฏิบัติตาม
อัลอะฮซาบ
21. โดยแน่นอน ในร่อซูลของอัลลอฮฺมีแบบฉบับอันดีงามสำหรับพวกเจ้าแล้ว สำหรับผู้ที่หวัง (จะพบ) อัลลอฮฺและวันปรโลกและรำลึกถึงอัลลอฮฺอย่างมาก
