มะตันอัลอะญัรรูมียะฮ์อัลอิสติสนาอฺ (ตอน19)

[นูรุ้ลอิสลาม]

Tweet

باب الاستثناء

وحروف الاستثناء ثمانية، وهي: إلا، وغيرُ، وسِوى، وسُوى، وسَوَاءٌ، وخَلا ، وعَدا، وحاشا.

فالمستثنى باِلا يُنصَبُ إذا كان الكلامُ تاماً موجَبَاً ، نحو: قام القومُ إلا زيداً، وخرج الناسُ إلا عَمرَاً.

واِن كان الكلامُ منفِيَّاً تامَّاً جاز فيه البَدَلُ والنَّصبُ على الاستثناء، نحو: ما قام إلا زيداً واِلا زيدٌ.

واِن كان الكلامُ ناقِصَاً كان على حَسَبِ العوامل، نحو: ما قام إلا زيدٌ، وما ضربتُ إلا زيداً، وما مررتُ إلا بزيدٍ. والمستثنى بغيرِ وسِوى وسُوى ، وسَواءٍ مجرورٌ لا غير. والمُستثنى بِخَلا ، وعَدَا، وحاشا، يجوز نصبُه وجَرُّه ، نحو: قام القومُ خلا زيداً وزيدٍ، وعدا عَمراً وعمرٍو، وحاشا بَكرَاً وبَكرٍ.

[ฮุ้นปวยเอี๊ยง]

بسم الله الرحمن الرحيم

باب الاستثناء
บทอิสติสนาอ์ การนำออก การเว้น

وحروف الاستثناء ثمانية، وهي
ฮูรูฟอิสติสนาอ์นั้นมีอยู่แปดตัว ได้แก่
إلا، وغيرُ، وسِوى، وسُوى، وسَوَاءٌ، وخَلا ، وعَدا، وحاشا

فالمستثنى باِلا يُنصَبُ إذا كان الكلامُ تاماً موجَبَاً
ดังนั้นอิเซมที่ถูกยกเว้นด้วย  إلا   ได้นั้นจะค้องอ่านนาซับเมื่อประโยคนั้นต้องสมบูรณ์แล้วเมาญาบ   (*1)
نحو: قام القومُ إلا زيداً

พวกเขาเหล่านั้นได้ยืนเว้นแต่เซด เซดถูกอ่านนาซับ เพราะได้ชารัต จากด้านบนจะค้องอ่านนาซับเมื่อประโยคนั้นต้องสมบูรณ์แล้วเมาญาบ   
คือ ไม่มีกาลามเมาญาบ (คำที่ไม่มีฮูรุฟนาฟีมาอยู่หน้า)มาอยู่ด้านหน้า  และกาลามนั้น(تاما) คือ  มีมุสตัสนาอ์ และ มุซตัสนาอ์มินหุ
มุสตัสนาอ์ในประโยคนี้คือ (زيدا)  มุสตัสนาอ์มินหุคือ (القومُ) หรือแหลงได้ว่า  มุสตัสนาอ์คือคำที่ถูกยกเว้น มุสตัสนาอ์มินหุ คือคำ ที่ถูกยกเว้นมาจากมัน

وخرج الناسُ إلا عَمرَاً
อันนี้ก็ใช้กฎเหมือนกันกับด้านบน

واِن كان الكلامُ منفِيَّاً تامَّاً جاز فيه البَدَلُ والنَّصبُ على الاستثناء، نحو

ถ้าหากกาลามนั้นถูกปฏิเสธ แต่ (تامَّاً) อณุญาติให้มุสตัซนาอ์ทำบาดาล จะเป็นบาดาลแบบไหนก็แล้วแต่ และอณุญาติ อ่านนาซับ เพราะเป็นอิสติซนาอ์
เช่น
ما قام القومُ إلا زيدٌ
พวกเขาเหล่านั้นไม่ได้ยืนเว้นแต่เซด
ที่อ่านซัยดุน รอเฟาะอ์ เพราะทำบาดาล  เหมือนกับว่า ซัยดุน เป็นฟาแอล แทน  القومُ อ่านรอเฟาะอ์ เพราะบาดาลมาจาก القومُ เป็นบาดาล บะอ์ดิ มินัล กุลลิ

หรือจะอ่าน
ما قام القومُ إلا زيداً
อ่าน นาซับเพรา อิสติซนาอ์ เพราะมี  منفِيَّاً تامَّاً   อ่านนาซับได้

เอาไว้ต่ออีก ทำท่าจะมึนเอง

[ฮุ้นปวยเอี๊ยง]

بسم الله الرحمن الرحيم

-2-

واِن كان الكلامُ ناقِصَاً كان على حَسَبِ العوامل

ถ้าหาคำนั้นไม่ครบสมบูรณ์ (คือ ไม่มีมุสตัซนาอ์มินหุ) ในกรณีนี้ให้ตามใจอามิ้ลว่าจะอ่านอะไร

نحو
เช่น
ما قام إلا زيدٌ
ดังัตวอย่างนี้ เป็นกาลามนากิซ ไม่มี มุสตัศนาอ์มินหุคือ (القومُ ในฐานะฟาแอล) ความหมายคือ ไม่มีใครยืนนอกจากเซด เมื่อไม่มีมุซตัสนาอ์มินหุเป็นฟาแอล ก็จะเหลือ  (قام)  เนื่องจาก قام  ต้องการฟาแอล จำเป็น  زيدٌ  อ่านรอเฟาะอ์

وما ضربتُ إلا زيداً، وما مررتُ إلا بزيدٍ
อีกสองตัวอย่างนี้ก็เช่นเดียวกัน ถ้าเป็นคำพูด นากิส นั้น อาแมล ต้องการ นาซับ มันก็ต้องอ่านนาซับเพราะตกมัฟอูล อาแมลต้องการญารมัจรูร ก็ต้องทำตามอาแมล

والمستثنى بغيرِ وسِوى وسُوى ، وسَواءٍ مجرورٌ

และมุซตัสนา ด้วยคำว่า  غيرِ وسِوى وسُوى ، وسَواءٍ مجرورٌ    ต้องอ่านมุจรูรอยู่เสมอ

والمُستثنى بِخَلا ، وعَدَا، وحاشا، يجوز نصبُه وجَرُّه

และมุซตัสนา ที่ด้วยคำ  خَلا ، وعَدَا، وحاشا،   อณุญาติให้อ่าน นาซับ หรือ ญาร ก็ได้ ดังตัวอย่างด้านล่าง

قام القومُ خلا زيداً وزيدٍ
ซัยดัน ซัยเดน ก็ดี
وعدا عَمراً وعمرٍ
อัมรอนก็ได้ อัมเรนก็ดี
وحاشا بَكرَاً وبَكرٍ
บักรอน บักเรน ก็สวย