salam
ในการใฝ่หาสัจธรรมจึงไม่สามารถใช้สายตาให้เป็นผู้ตัดสินชี้ขาดให้เที่ยงธรรมได้ ดังนั้นในการที่จะเลือกการดำเนินการและจุดยืนใดๆ ของเรา จงอย่าใช้แต่เพียงสายตาเท่านั้น เพราะการมองอย่างผิวเผินจากภายนอกนั้น บางครั้งบางคราวอาจเป็นสิ่งที่หลอกลวงเราได้ ดูจากตัวอย่างที่เห็นได้ง่ายๆ เช่น ในขณะที่เราอยู่บนถนนซึ่งแดดจ้า เมื่อเรามองไปข้างหน้าจะมองเห็นเหมือนกับมีน้ำอยู่ แต่พอไปถึงที่จริงๆ ก็ไม่มีอะไร มันคือถนนนั่นเอง นั่นก็คือสายตาเราได้ให้ข้อมูลผิดพลาดกับเรา ก็เฉกเช่นเดียวกัน กับเรามองเห็นภูเขาแต่ไกล เราจะเห็นว่ามันราบเรียบสวยงาม แต่เมื่อเข้าไปใกล้สิ่งที่เราเห็นก็คือก้อนหินใหญ่ๆ อันขรุขระ ต้นใม้ใหญ่ๆที่น่ากลัว และแน่แท้ สายตาของเรานั้นเชื่อถือไม่ได้ ขณะเดียวกันจิตใจของเราก็สามารถมองเห็นต่อบางสิ่งบางอย่างที่ตรงกับสภาพความเป็นจริงได้ และยิ่งกว่านั้นจิตใจอันผ่องใสที่แท้จริงจะมองเห็นฮิกมะห์ได้ วัลลอฮฺอะลัม
สิ่งที่นอกเหนือจากการเห็นด้วยสายตา จิตใจสามารถที่เอื้อมถึงได้ ดังเช่นตัวอย่างในเรื่องเกี่ยวกับ สวรรค์และนรก จิตใจอันผ่องใสที่แท้จริงจะสำนึกและระลึกถึงสิ่งเหล่านี้อยู่เสมอ ซึ่งต่างกับจิตใจที่มืดบอด จะมองไม่เห็นอะไรเลยและซ้าร้ายยังไม่เชื่ออีกด้วย
การมองด้วยจิตใจนั้นเป็นการนำมนุษย์ให้ดำเนินไปตามครรลองที่เหมาะสมของการมีชีวิตเพียงชั่วคราวบนโลกนี้ ซึ่งต่างจากการมองด้วยสายตาที่ทำให้มนุษย์ถูกหลอกลวง ไม่เคยพอใจในสิ่งที่มี ไม่เคยเพียงพอกับความต้องการ แต่ในที่สุดก็ต้องพบกับความตายและไม่ได้นำอะไรติดตัวไปแม้แต่สตางค์เดียว ดังนั้นอย่าได้ตีคุณค่าของการดำรงชีวิตอยู่จากสิ่งที่เรามองเห็นด้วยสายตาอย่างผิวเผินเพียงภายนอกเท่านั่น เพราะสิ่งเหล่านั้นถึงแม้จะมีความสวยงามดึงดูดสายตา แต่มันมีพิษร้ายกับมนุษย์มาก สายตาไม่สามารถที่จะมองทะลุผ่านความสวยงามนั่นว่ามีอะไรอยู่บ้าง แต่กลับเป็นสิ่งที่หลอกลวงเราพยายามให้เราหลงอยู่กับมัน จนกระทั่งลืมอัลลอฮฺ ไปในที่สุด
