กออิดะฮ์ที่ 2
ท่าน อิมามอะหฺมัด ซัรรูก (ร.ฏ.) กล่าวว่า
ماهية الشيء حقيقته ، وحقيقته ما دلت عليه جملته . وتعريف ذلك بحد وهو أجمع ، أو رسم وعو أوضح ، أو تفسير وهو أتم لبياته ، وسرعة فهمه وقد حد التصوف ورسم وفسر بوجوه تبلغ الألفين . مرجعها كله لصدق التوجه إلى الله تعالى ، وإنما هى وجوه فيه والله أعلم
"ความคิดรวบยอดของสิ่งหนึ่ง ก็คือแก่นแท้ของมัน และแก่นแท้ของมันนั้น คือสิ่งที่บทสรุปได้บ่งถึง และคำนิยามดังกล่าว ก็ด้วยคำนิยามที่สมบูรณ์ ซึ่งมันจะรัดกุมกว่า หรือด้วยคำนิยามโดยนัยที่สมบูรณ์ ซึ่งมันจะชัดเจนกว่า หรือด้วยการอธิบาย ซึ่งมันจะสมบูรณ์กว่าให้กับการแจกแจงมัน และเข้าใจมันได้เร็ว และแท้จริง ตะเซาวุฟ ได้ถูกให้คำนิยามโดยสมบูรณ์ , โดยนัยสมบูรณ์ , และโดยการอธิบาย ด้วยหลายหนทาง จนถึง 2000 คำนิยาม ซึ่งที่หวนกลับไปของมันทั้งหมดนั้น คือความสัจจริงในการมุ่งไปสู่อัลเลาะฮ์ ตะอาลา และ 2000 คำนิยามนั้น มีหลายหนทาง ในการมีความสัจจริงในการมุ่งไปสู่พระองค์ วัลลอฮุอะลัม" ดู หนังสือ ก่อวาอิด อัตตะเซาวุฟ หน้า 21
เราจะพบว่าความคิดรวบยอดของสิ่งหนึ่ง ก็คือแก่นแท้ของมันนั่นเอง และแก่นแท้ของตะเซาวุฟก็คือ ความจริงจัง แน่วแน่ สัจจริง ในการมุ่งไปสู่อัลเลาะฮ์ตะอาลา ซึ่งคำนิยามของตะเซาวุฟนั้น มีมากถึง 2000 คำนิยาม ที่ได้รับมาจากปริมาณหรือขนาดของการลิ้มรสในการภักดีและมะรีฟัตต่ออัลเลาะฮ์ ตะอาลา และการเตาบะฮ์ย่อมเป็นประตูแรกที่จะทำให้เกิดความสัจจริงในการมุ่งสู่อัลเลาะฮ์ตะอาลา ดังนั้น หากแม้นว่าไม่มีความสัจจริงดังกล่าวนั้น แน่นอนว่าเตาบะฮ์ย่อมไม่มีและไม่เกิดขึ้น และผู้ใดไม่มีการเตาบะฮ์ ตะเซาวุฟก็ย่อมไม่มีให้แก่เขา และเป้าหมายของการเรียนและปฏิบัติวิชาเตาเซาวุฟนั้น คือ "อัลเลาะฮ์" วัลลอฮุอะลัม
