ในยุค ของ ตาบิอฺ ตาบิอีน นั้น ได้มีการแต่งหนังสือตัฟซีรขึ้นอย่างมากมาย ซึ่งพวกเขาได้รวบรวมบรรดาคำกล่าว จากบรรดาเศาะหาบะฮฺ และจากคำกล่าวของบรรดาตาบิอีน เช่น การตัฟซีร ของท่าน ซุฟยาน บิน อุยัยนะฮฺ , ท่านวาเกี๊ยะ บิน ญัรรออฺ , ท่านชุอฺบะฮฺ บิน หัจญาจ , ท่านยะซีด บิน ฮารูน , ท่านอับดุรเราะซาก , ท่านอาดัม บิน อียาส , ท่านอิสหาก บิน เราะหะวัยฮฺ , ท่านรูฮฺ บิน อุบาดะฮฺ , ท่านอับดุ บิน หะมีด , ท่านอะบีบักรฺ บิน อะบีชัยบะฮฺ , ท่านอะลีย์ บิน อะบีย์ฏอลหะฮฺ , ท่านอิมามบุคอรีย์ และท่านอื่นๆ อีกมากมาย
และส่วนหนึ่งในบรรดานักตัฟซีรที่ทำการประพันธ์หนังสือตัฟซีรขึ้นมา คือท่าน อิบนุ ญะรีร อัตเตาะบะรีย์ ซึ่งหนังสือตัฟซีรของท่านถือว่าเป็นหนังสือ ตัฟซีรที่มีชื่อเสียงมากและเป็นหนังสือตัฟซีรที่มีเกียติอย่างมากเล่มหนึ่ง และยังมีอีกหลายท่านที่แต่งตำราตัฟซีร เช่น ท่านอิบนุอะบีย์หาติม , ท่านอินุมาญะฮฺ , ท่านหากิม , ท่านอิบนุมัรดะวีฮฺ , ท่านอิบนุหิบบาน และท่านอื่นๆ อีกมากมาย
จากบรรดาตำราตัฟซีร ของพวกเขาเหล่านั้นมิได้เป็นสิ่งใดเลย นอกจากสิ่งที่พาดพิงไปยังบรรดาเศาะหาบะฮฺ บรรดาตาบิอีน และ บรรดาผู้ที่ดำเนินตามพวกเขาเหล่านั้น จากหนังสือ ของท่านอิบนุญะรีร อัตเตาะบะรีย์ นั้น ท่านได้นำเสนอคำกล่าวต่างๆ และได้ทำการตัรญีฮฺบ้างในบางปัญหา และ ส่วนหนึ่งก็มีการเอี๊ยะรอบตามหลักการของภาษาอาหรับ และการวิเคราะห์บทบัญญัติจากอัลกุรอ่าน อีกด้วย..
อินชาอัลลอฮฺ ผมจะนำเสนอต่อคับ....
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: Al Fatoni Date: เม.ย. 06, 2008, 11:35 PM
อัสสลามุ อลัยกุม
ผมอ่านหนังสือเล่มหนึ่งเกี่ยวกับความรู้ทั่วไปของอัลกุรฺอาน (อุลูมุลกุรฺอาน) ซึ่งได้บอกว่า ในยุคของเศาะหาบะฮฺ ตัฟซีรฺที่ได้รับความน่าเชื่อมากที่สุด คือ ตัฟซีรของ อิบนุ อับบาส ในปัจจุบัน ก็ยังมีการอ้างอิงถึงตัฟซีรฺเล่มนี้กันเกือบทุกเล่ม ซึ่งรายละเอียดในหนังสือเกี่ยวกับเรื่องนี้ที่ผมมีอยู่ค่อนข้างน้อย ดังนั้น จึงรบกวนพี่น้องช่วยนำเสนออีกทีแล้วกัน พลางผมเองจะพยายามหาข้อมูลด้วย หากเจอก็จะรีบมานำเสนอครับ อินชาอัลลอฮฺ
วัสสลามุ อลัยกุม
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: Deeneeyah Date: เม.ย. 06, 2008, 11:41 PM
salam
แล้วตัฟซีร ญ่าลาลัย เป็นผลงานของท่านใหนครับ
่
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: Muftee Date: เม.ย. 07, 2008, 12:25 AM
ซึ่งต่อไปนี้ ข้าพเจ้าจะค่อยๆ ทยอยนำเสนอบรรดาหนังสือตัฟซีรต่างๆ พอสังเขป เพื่อเป็นความรู้แก่บรรดาพี่น้องครับ....
1. ตัฟซีรของท่าน อิบนุ ญะรีร อัตเตาะบะรีย์
คือ ท่าน อะบูญะฟัร มุหัมมัด บิน ญะรีร บิน ยะซีด อัฏเฏาะบะรีย์ เกิดในปีที่ 224 ฮ.ศ. เสียชีวิต ปีที่ 310 ฮ.ศ. ซึ่งถือว่าท่านเปรียบเสมือนอัญมณีอันมีค่าในยุคของท่าน และเป็นหนึ่งคนที่มีความรู้สูงและปฎิบัติอิบาดะฮฺสูง เป็นนักท่องจำอัลกุรอานและมีความชำนาญในศาสตร์ที่เกี่ยวกับนัยยะแห่งความหมายของอัลกุรอาน มีความรู้เกี่ยวกับเรื่องนาซิค มันซูค เกี่ยวกับอายะฮฺต่างๆ ในอัลกุรอาน มีความรู้เกี่ยวกับความถูกต้องและความบกพร่องในเรื่องของสายรายงาน มีความรู้เรื่องสถานะภาพของบรรดาเศาะหาบะฮฺ และบรรดาตาบิอีน
ด้วยเหตุนี้เอง หนังสือตัฟซีรของเขาจึงเป็นหนังสือตัฟซีรที่มีเกียรติเนื่องจากเป็นการตัฟซีรที่มาจากหลักฐานจากอัลกุรอานและอัลหะดีษ ที่มีความถูกต้อง ซึ่งถูกรวบรวมมาจากบรรดาการรายงานของบรรดาเศาะหาบะฮฺ และตาบิอีน และท่านได้นำเสนอคำกล่าวต่างๆ พร้อมทั้งให้น้ำหนักคำกล่าวที่มีความชัดเจนกว่า ซึ่งในหนังสือตัฟซีรของท่านมีมากมายที่ท่านได้ทำการให้น้ำหนักกับทัศนะที่หนักแน่นกว่า ทั้งในเรื่องของหลักการทางภาษาและในเรื่องการวิเคราะห์บทบัญญัติ
ท่านอิมามนะวาวีย์ กล่าวว่า หนังสือตัฟซีรของท่านอิบนุญะรีร นั้น ไม่มีคนใดที่จะแต่งได้เหมือนท่าน
ท่านอบู หามิด อัลอิสฟะรออีนีย์ อุละมาอฺอวุโสแห่งมัซฮับชาฟิอียะฮฺ กล่าวว่า หากว่าคนๆ หนึ่งได้เดินทางไปยังประเทศจีน เพียงเพื่อจะให้ได้มาซึ่งหนังสือ ตัฟซีรของท่านอิบนุ ญะรีร ดังนั้นนี่ไม่ใช่สิ่งที่เกินเลยอะไรเลย
ดู หนังสือ อัล-หะดีษ ฟี อุลูมิลกุรอาน วัล หะดีษ โดย ท่านเชค หะซัน อัยยูบ หน้า 146
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: Muftee Date: เม.ย. 07, 2008, 12:39 AM
salam
แล้วตัฟซีร ญ่าลาลัย เป็นผลงานของท่านใหนครับ
่
หนังสือ ตัฟซีร ญะลาลัยน์ เป็นหนังสือ ของท่านอิมามญะลาลุดดีน อัลมุหัลลีย์ ครึ่งหนึ่ง และท่านญะลาลุดดีน อัซซูยูฏีย์ครึ่งหนึ่ง เนื่องจากท่าน อิมามญะลาลุดดีน อัลมุหัลลีย์ ได้ประพันธ์ขึ้นแต่ยังไม่ทันเสร็จท่านก็เสียชีวิตไปซะก่อน ดังนั้นท่านอิมามญะลาลุดดีน อัซซูยูฏีย์ จึงได้ประพันธ์ต่อจนจบ หนังสือนี้จึงได้ถูกตั้งชื่อว่า
"ญะลาลัย" เนื่องจากถูกแต่งโดยคนที่ชื่อ ว่า "ญะลาลุดดีน" 2 คน และหากใครที่ต้องการศึกษาศาสตร์เกี่ยวกับอัลกุรอานในเรื่องของหลักภาษาอาหรับ ก็ให้เขาไปศึกษาจากตำรา ตัฟซีรญะลาลัยน์ เพราะจะเน้นในเรื่องของวิชา นะหู เยอะ....
วัลลอฮุอะลัม..
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: Muftee Date: เม.ย. 07, 2008, 01:37 AM
อัสสลามุ อลัยกุม
ผมอ่านหนังสือเล่มหนึ่งเกี่ยวกับความรู้ทั่วไปของอัลกุรฺอาน (อุลูมุลกุรฺอาน) ซึ่งได้บอกว่า ในยุคของเศาะหาบะฮฺ ตัฟซีรฺที่ได้รับความน่าเชื่อมากที่สุด คือ ตัฟซีรของ อิบนุ อับบาส ในปัจจุบัน ก็ยังมีการอ้างอิงถึงตัฟซีรฺเล่มนี้กันเกือบทุกเล่ม ซึ่งรายละเอียดในหนังสือเกี่ยวกับเรื่องนี้ที่ผมมีอยู่ค่อนข้างน้อย ดังนั้น จึงรบกวนพี่น้องช่วยนำเสนออีกทีแล้วกัน พลางผมเองจะพยายามหาข้อมูลด้วย หากเจอก็จะรีบมานำเสนอครับ อินชาอัลลอฮฺ
วัสสลามุ อลัยกุม
ตำราตัฟซีรที่อ้างการตัฟซีรไปยังท่าน อิบนุอับบาส นั้น มีมากมายเหลือเกิน นอกจากนี้ในปัจจุบันยังมีการรวบรวมการตัฟซีรของท่านอิบนุ อับบาส เป็นเล่มเดียวจบ ซึ่งมีขายในโลกอาหรับมากมายรวมทั้งที่อียิปต์ ซึ่งการตัฟซีรของท่านอิบนุ อับบาส นั้น ตกทอดมายังลูกศิษย์ของท่านมากมายโดยเฉพาะ อะฮฺลุลมักกะฮฺ ซึ่งมีการรายงานที่แตกต่างกันออกไป....
ท่านอิมาม อัซซุยูฏีย์ กล่าวไว้ ในหนังสือ อัล-อิตกอน ว่า การตัฟซีรของท่าน อิบนุ อับบาส ที่ถูกถ่ายทอดมานั้น มีการรายงานมาหลายแบบที่แตกต่างกัน ดังนั้น แนวทางที่ดีที่สุดที่ถูกถ่ายทอดมา คือ แนวทางของท่านอะลีย์ บิน อะบี ฏอลหะฮฺ อัลฮาชิมีย์ ..
ท่านอิบนุ หะญัร กล่าวว่า และนี่คือ บทคัดลอก ( النسخة ) ที่เป็นของท่าน อะบี ซอลิหฺ ซึ่งเป็นนักบันทึกของท่าน อัลลัยษ์ ซึ่งถูกรายงานมาจาก ท่านมุอาวียะฮฺ บิน อะบีย์ ซอลิหฺ จากท่านอะลีย์ บิน อะบีฏอลหะฮฺ จากท่านอิบนุ อับบาส และแท้จริงท่านอิมามบุคอรีย์ ได้ยึดแนวทางนี้ในหนังสือเศาะเหี้ยะของท่าน และมีอีกมากมายในเรื่องนี้ที่ท่านบุคอรีย์นำมาอ้างอิงในหนังสือเศาะเหี้ยะของท่าน ที่เกี่ยวกับท่าน อิบนุ อับบาส
มีปราชญ์บางกลุ่มกล่าวว่า ท่านอิบนุ อะบีฏอลหะฮฺ นั้น ไม่ได้รับการตัฟซีรมาจากท่าน อิบนุอับบาส โดยตรง แต่ท่านเอามาจากท่าน มุญาฮิด หรือ ท่าน ซะอีด บิน ญุบัยร์...
หลังจากนั้น ท่าน อิบนุ หะญัร ก็ตอบว่า หลังจากที่เราได้รู้ถึงคนที่ท่าน อิบนุ อะบีฏอลหะฮฺ รับมานั้น พวกเขา ล้วนเป็นคนที่ น่าเชื่อถืออย่างยิ่ง ( ثقة ) ดังนั้น สิ่งนี้ก็มิได้เป็นสิ่งที่เสียหายอะไรเลย.
ดู หนังสือ อัล-หะดีษ ฟี อุลูมิลกุรอาน วัล หะดีษ โดย ท่านเชค หะซัน อัยยูบ หน้า 140
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: al-jaohary Date: เม.ย. 07, 2008, 02:31 AM
ญะซากัลลอฮุ ค็อยรอน คับ....
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: Muftee Date: เม.ย. 07, 2008, 02:45 AM
2. ตำราตัฟซีร ของท่าน อะบี อัล-ลัยษ์ อัส-สะมัรก็อนดีย์
เป็นหนังสือ ตัฟซีรบินมะอฺษูร คือ ตำราที่ทำการตัฟซีรอัลกุรอานด้วยกับอัลกุรอาน หรือด้วยกับสุนนะฮฺ หรือด้วยกับคำกล่าวของเศาะหาบะฮฺ หรือด้วยกับคำกล่าวของตาบิอีน ซึ่งในตำราของท่านนั้นประกอบไปด้วยมากมายจากคำกล่าวของบรรดาเศาะหาบะฮฺและบรรดาตาบิอีน แต่ท่านมิได้กล่าวถึงสายรายงานต่างๆ ไว้ด้วย เป็นหนังสือ ตัฟซีรที่ถูกตีพิมพ์ มี 2 เล่มจบ มีขายที่ร้านหนังสือบริเวณ อัล-อัซฮัร......
ดู หนังสือ อัล-หะดีษ ฟี อุลูมิลกุรอาน วัล หะดีษ โดย ท่านเชค หะซัน อัยยูบ หน้า 147
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: Muftee Date: เม.ย. 07, 2008, 03:32 AM
3. หนังสือตัฟซีรของท่านอิบนุ กะซีร
อิบนุ กะซีร คือ ท่าน อิมาดุดดีน อะบุลฟิดาอฺ อิสมาอีล บิน คอตีฟ อะบี หัฟซฺ อุมัร อัลกุรชีย์ อัด-ดิมัชกีย์ อัช-ชาฟิอีย์ เกิดปีที่ 805 ฮ.ศ. เสียชีวิต ปีที่ 774 ฮ.ศ. ผลงานการตัฟซีรของท่านในตำราของท่านนั้น ถือว่าเป็นการตัฟ ซีรที่ถูกต้องทีสุด ด้วยกับการตัฟซีรที่เป็นการตัฟซีรอัลกุรอานด้วยกับอัลกุรอาน หรือด้วยกับสุนนะฮฺ หรือด้วยกับคำกล่าวของเศาะหาบะฮฺ หรือด้วยกับคำกล่าวของตาบิอีน ถึงแม้ว่าจะไม่ถูกต้องที่สุดทั้งหมดก็ตาม หนังสือตัฟ ซีรของท่านถูกตีพิมพ์ในสัมนักพิมพ์ อัล-มะนาร โดยแบ่งออกเป็น 9 เล่มจบ ....
ดู หนังสือ อัล-หะดีษ ฟี อุลูมิลกุรอาน วัล หะดีษ โดย ท่านเชค หะซัน อัยยูบ หน้า 147
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: Muftee Date: เม.ย. 07, 2008, 05:57 AM
4. หนังสือ ตัฟซีร อัดดุรรุนมันษูร ฟี อัตตัฟซีร บิน มะอฺษูร
เป็นหนังสือของท่าน อิมาม ญะลาลุดดีน อัซซุยูฏีย์ ท่านได้กล่าวในคำนำของหนังสือเล่มนี้ว่า แท้จริงท่านได้สรุปมันมาจากหนังสือ ترجمان القرآن และเนื้อหาในหนังสือตัฟซีร อัดดุรรุนมันษูร ฟี อัตตัฟซีร บิน มะอฺษูร ของท่านเล่มนี้ เป็นการตัฟซีรที่อ้างอิงไปยังท่านรสูล ( ซ.ล. ) ถูกตีพิมพ์ในอียิปต์
แท้จริงท่านได้กล่าวในหนังสือ อัล-อิตกอน ของท่านว่า หนังสือตัฟซีร อัดดุรรุนมันษูร ฟี อัตตัฟซีร บิน มะอฺษูร เป็นหนังสือที่ทำการอธิบายด้วยกับหลักฐานปฐมภูมิ คือ อัลกุรอาน อัสสุนนะฮฺ และจากหลักฐานด้านอื่น เช่น คำกล่าวต่างของบรรดาเศาะหาบะฮฺและตาบิอีน นอกจากนี้ท่านยังได้รวบรวมไว้ซึ่งเรื่องที่เกี่ยกับการวิเคราะห์หุกม , ข้อบ่งชี้ต่างๆ , หลักการทางภาษาอาหรับ , การวิเคราะห์วิจารณ์ด้านวาทศิลป์ ( البلاغة ) และความวิจิตรต่างๆ แห่งพระผู้ทรงสร้าง และเรียกชื่อหนังสือเล่มนี้ของท่านว่า مجمع البحرين ومطلع البدرين
และท่านได้กล่าวว่า หนังสือ อัล-อิตกอน ของท่าน คือ บทนำของหนังสือ ตัฟซีร อัดดุรรุนมันษูร ฟี อัตตัฟซีร บิน มะอฺษูร และท่านได้กล่าวไว้ว่า ภาคผนวกของหนังสือ อัล-อิตกอน คือ บทสรุปที่ดีจากการตัฟซีร บินมะอฺษูร ที่อ้างอิงไปยังท่านรสูล ( ซ.ล. ) ตั้งแต่ช่วงแรกของซูเราะฮฺ อัล-ฟาติหะฮฺ จนกระทั่ง ช่วงแรกของซูเราะฮฺ อัล-นาซ ..
ดู หนังสือ อัล-หะดีษ ฟี อุลูมิลกุรอาน วัล หะดีษ โดย ท่านเชค หะซัน อัยยูบ หน้า 147
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: Muftee Date: เม.ย. 10, 2008, 04:26 AM
5. ตัฟซีร กุรฏุบีย์
ท่านอิมาม อัส-สุยูฏีย์ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ طبقات المفسرين ว่า แท้จริง บะกีย์ บิน มุคอลลิด บิน ยะซีด บิน อับดุรเราะหฺมาน อัล-อันดะลุส อัล-กุรฏุบีย์ ถือเป็นหนึ่งในบรรดาปราชญ์ที่มความรู้สูง เป็นเจ้าของหนังสือตัฟซีรและสายรายงานหะดีษ ซึ่งท่านได้เอามาจาก ยะหฺยา บิน ยะหฺยา อัล-ลัยษีย์ และท่านได้เดินทางไปยังทิศตะวันออก และได้พบกับนักปราชญ์อวุโสแห่งแคว้นหิญาซ อียิปต์ และแบคแดด และท่านยังได้รับความรู้มาจากท่านอิมามอะหฺมัด และที่กุฟะฮฺนั้น ท่านยังได้รับความรู้จาก อะบีบักร บิน อะบีชัยบะฮฺ และที่อียิปต์นั้น ท่านได้รับความรู้มาจาก ยะหฺยา บิน บะกีร และที่หิญาซนั้น ท่านได้รับความรู้มาจาก อะบี มุศอับ อัซ-ซุฮฺรีย์ และที่ดิมัชกฺนั้น ท่านได้รับความรู้มาจาก ฮิชาม บิน อัมมาร
อาจารย์ของท่านนั้น มีทั้งหมดประมาณ 284 ท่าน ท่านเป็นปราชญ์ที่มีความสมถะ เป็นผู้ที่ถือศีลอดเป็นประจำ เป็นผู้ที่มีสัจจะ เป็นเสมือนทะเลแห่งความรู้ เป็นนักวินิจฉัยที่ไม่ยึดตามคนใดคนหนึ่ง และไม่มีใครที่มีสายรายงานหะดีษเหมือนกับท่าน และไม่มีใครที่ทำการตัฟซีรได้เหมือนกับท่าน
ท่าน อิบนุ หัซมฺ กล่าวว่า ฉันขอยืนยันอย่างเด็ดขาดว่า ไม่มีคนใดคนหนึ่งที่สามารถแต่งหนังสือตัฟซีรได้เหมือนกับท่านกุรฏุบีย์ และท่าน อิบนุ ญะรีร อัฏ-เฏาะบะรีย์ และท่าน กุรฏุบีย์ เสียชีวิต ในปีที่ 204 แห่ง ฮ.ศ.
ดู หนังสือ อัล-หะดีษ ฟี อุลูมิลกุรอาน วัล หะดีษ โดย ท่านเชค หะซัน อัยยูบ หน้า 148
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: قطوف من أزاهير النور Date: เม.ย. 10, 2008, 04:30 AM
ฮ้าว ..
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: ILHAM Date: เม.ย. 10, 2008, 04:33 AM
ไม่ทราบว่าเพิ่งตื่นมากินซาโฮร หรือว่ายังไม่ได้นอนครับพี่
ฮ้าว ..
ว่าแต่ตำราตัฟเซรที่กล่าวมานี้ ไม่ทราบว่ามันรวมกับตำราอูซูลตัฟเซรหรือเปล่าครับ
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: Muftee Date: เม.ย. 10, 2008, 04:37 AM
ฮ้าว ..
แบบนี้ ไปนอนดีกว่าเนอะ...คุณเทอ...
Re: // ตำราตัฟซีรที่มีชื่อเสียง // By: Muftee Date: เม.ย. 10, 2008, 05:21 AM
ว่าแต่ตำราตัฟเซรที่กล่าวมานี้ ไม่ทราบว่ามันรวมกับตำราอูซูลตัฟเซรหรือเปล่าครับ
ตำราตัฟซีรต่างๆ ที่กล่าวมาข้างต้นนั้น ก่อนที่พวกเขาทั้งหลายจะทำการตัฟซีร อัล-กุรอานนั้น พวกเขาจะเริ่มต้นหนังสือของพวกเขา ด้วยการกล่าวถึงแนวทางในการตัฟซีรและหลัการต่างๆ ของพวกเขาที่ใช้ในการตัฟซีรแบบคร่าวๆ เช่น ตำราตัฟซีรของท่าน อิบนุ กะซีร
ในช่วงบทนำจากตำราของท่านนั้นท่านจะบอกคร่าว ๆ เกี่ยวกับ แนวทางการตัฟซีรที่ดีที่สุด คือ การตัฟซีรอัล-กุรอาน ด้วยกับ อัล-กุรอาน ตามด้วยการตัฟซีรด้วยกับสุนนะฮฺ ตามาด้วยตัฟซีรด้วยกับคำกล่าวของบรรดาเศาะหาบะฮฺ ตามด้วยการตัฟซีรของตาบิอีนอวุโส เป็นต้น
เพราะหนังสือตัฟซีรนั้นแน่นอนย่อมเน้นไปที่การอธิบายอายะฮฺอัลกุรอานซะมากกว่าที่จะอธิบายเกี่ยวกับหลัก
ในการตัฟซีรดังนั้นหากต้องการ ความรู้ในเรื่องของหลักการตัฟซีร ก็จะมีหนังสือจำเพาะอีกส่วน เช่น ตำราอุศูลุตตัฟซีร ของท่านอิบนุ ตัยมียะฮฺ , อัล-อิตกอน ของท่านอิมาม อัส-สุยูฏีย์ , ตำราอัล-บุรฮาน ของท่าน อัซ-ซัรกะชีย์ เป็นต้น หรือ ที่เรียกว่า "ตำราเกี่ยวกับอุลูมุลกุรอาน"
ซึ่งคำว่า "อุลูมุลกุรอาน" นั้น บรรดาอุละมาอฺ ก็มีความเห็นอีกมากมายเกี่ยวกับคำนี้ คับ....