Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: sunnah 50 Date: ส.ค. 11, 2008, 11:18 PM
จริงๆปัญหาเรื่องกระดิกนิ้ว หรือไม่กระดิก ควรจะเปิดกว้าง ดังที่ท่านอิหม่ามอัลกุรฏุบีย์กล่าวว่า
اختلفوا في تحريك أصبع السبابة ، فمنهم من رأى تحريكها ، ومنهم مَنْ لم يره ، و كل ذلك مرويٌّ في الآثار الصحاح المسندة عن النبي ، وجميعه مباح ، والحمد لله
"พวกเขามีความเห็นแตกต่างกันในเรื่อง การกระดิกนิ้ว แล้วส่วนหนึ่งจากพวกเขาเห็นว่า ให้กระดิกนิ้ว และส่วนหนึ่งจากพวกเขา ไม่เห็นว่าต้องกระดิกนิ้ว และ ทั้งหมดที่กล่าวมานั้น ถูกรายงานมาจากหะดิษที่เศาะเฮียะ ที่ถูกอ้างอิงจากนบี และทั่งหมดนั้น เป็นสิ่งที่อนุญาต ,วัลหัมดุลิ้ลละฮ - ตัฟสีรอัลกุรฏุบีย์ เล่ม 1 หน้า 361
..........
แต่ในกรณีหุกุมว่า ใครกระดิก เป็นมักรูฮ อันนี้เกินจริง และต้องชี้แจง
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: sufriyan Date: ส.ค. 11, 2008, 11:31 PM
salam
แต่ในกรณีหุกุมว่า ใครกระดิก เป็นมักรูฮ อันนี้เกินจริง และต้องชี้แจง
สำนวนสำคัญสำหรับคืนนี้ ....
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: almadany Date: ส.ค. 12, 2008, 01:10 AM
จริงๆปัญหาเรื่องกระดิกนิ้ว หรือไม่กระดิก ควรจะเปิดกว้าง ดังที่ท่านอิหม่ามอัลกุรฏุบีย์กล่าวว่า
اختلفوا في تحريك أصبع السبابة ، فمنهم من رأى تحريكها ، ومنهم مَنْ لم يره ، و كل ذلك مرويٌّ في الآثار الصحاح المسندة عن النبي ، وجميعه مباح ، والحمد لله
"พวกเขามีความเห็นแตกต่างกันในเรื่อง การกระดิกนิ้ว แล้วส่วนหนึ่งจากพวกเขาเห็นว่า ให้กระดิกนิ้ว และส่วนหนึ่งจากพวกเขา ไม่เห็นว่าต้องกระดิกนิ้ว และ ทั้งหมดที่กล่าวมานั้น ถูกรายงานมาจากหะดิษที่เศาะเฮียะ ที่ถูกอ้างอิงจากนบี และทั่งหมดนั้น เป็นสิ่งที่อนุญาต ,วัลหัมดุลิ้ลละฮ - ตัฟสีรอัลกุรฏุบีย์ เล่ม 1 หน้า 361
..........
แต่ในกรณีหุกุมว่า ใครกระดิก เป็นมักรูฮ อันนี้เกินจริง และต้องชี้แจง
คุณ sunnah 50 ตักลีดอุลามาหรือไงกันครับ....ปากชอบบอกว่าตามอัลกุรอานตามซุนนะฮ์....แล้วซุนนะฮ์ที่บอกว่าซอเฮี๊ยะห์นั้น...จริงหรือเปล่า...ก็ต้องชี้แจงกัน...ผมเองก็ทราบมาเหมือนกันว่าฮะดิษกระดิกนิ้วนั้นดออีฟ...ไม่ซอเฮี๊ยะห์...ดังนั้นเมื่อฮะดิษไม่ซอเฮี๊ยะห์...ก็ถือว่ามักโระฮ์....หรือเป็นบิดอะฮ์ตามทัศนะของผู้ที่ไม่ปฏิบัติฮะดิษดออีฟหลังจากที่ยอมรับในข้อเท็จจริ....วัสลาม...
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: sunnah 50 Date: ส.ค. 12, 2008, 10:12 AM
ข้อความโดย: kowee ข้อความเมื่อ: วันนี้ เวลา 01:10 am
คุณ sunnah 50 ตักลีดอุลามาหรือไงกันครับ....ปากชอบบอกว่าตามอัลกุรอานตามซุนนะฮ์....แล้วซุนนะฮ์ที่บอกว่าซอเฮี๊ยะห์นั้น...จริงหรือเปล่า...ก็ต้องชี้แจงกัน...ผมเองก็ทราบมาเหมือนกันว่าฮะดิษกระดิกนิ้วนั้นดออีฟ...ไม่ซอเฮี๊ยะห์...ดังนั้นเมื่อฮะดิษไม่ซอเฮี๊ยะห์...ก็ถือว่ามักโระฮ์....หรือเป็นบิดอะฮ์ตามทัศนะของผู้ที่ไม่ปฏิบัติฮะดิษดออีฟหลังจากที่ยอมรับในข้อเท็จจริ....วัสลาม...........
อัสสลามุอะลัยกุ้มครับคุณ โควี
ผมว่าใจเย็นๆก็ได้ แหม องค์รักษ์พิทักษ์อัลอัซฮารีย์ ผมตามอัลกุรอ่านและอัสสุนนะฮครับเป็นอัลกุรอ่านและอัสสุนนะฮ ที่อุลามาอฺนำมาอธิบายและถ่ายทอดแก่เรา เมื่อเขาระบุว่า เศาะเฮียะ โดยพิจารณาตามหลักเกณฑ์ ที่วางไว้ ผมก็ยอมรับ เพราะผมไม่ใช่นักหะดิษ แต่เมื่อเขาอ้างหะดิษเศาะเฮียะผมก็ยอมรับ ผมจึงเข้ามาถามในเว็บนี้ไง ว่า ที่มาจำกัดว่า "การกระดิกนิ้วนั้น เมื่อกล่าวคำว่า"อัลลอฮ"หรือ อิลลัลลอฮ" มีหะดิษไหม? เพราะผมไม่อยากตามแบบหูหนวกตาบอด แต่ ถ้ามาเจอองค์รักษ์แบบนี้ก็รู้สึกเซ็งๆเหมือนกัน
ท่านอัลบัยฮะกีเองได้รายงานหะดิษวาเอล ที่ว่า
فرأيته يحركها يدعو بها
แล้วฉันเห็นท่านกระดิกนิ้วพร้อมอ่านดุอาด้วยมัน
โดยระบุว่า "สายรายงานเศาะเฮียะ - คุณไปดูใน สุนันของท่านอัลบัยฮะกีย์ เล่ม 2 หน้า 27
ส่วนที่เป็นความเห็นของท่านที่ว่า
يحتمل أن يكون المراد بالتحريك : الإشارة بها ، لا تكرير تحريكها ، فيكون حديث وائل موافقاً لحديث ابن الزبير
อาจจะเป็นไปได้ว่า ความหมายคำว่า "อัตตะหรีก" คือ การชี้ด้วยมัน ไม่ใช่กระดิกมันซ้ำๆ ดังนั้นหะดิษวาอีลจึงสอดคล้องกับหะดิษอิบนุ ซุเบร - หนังสือเล่มเดียวกันหน้า 130
........
ข้างต้นมันเป็นการคาดเดาของท่านไม่ใช่ความหมายตามตัวบทหะดิษ ดังนั้นจึงมีผู้คัดค้าน คือ ท่านอัลบานีย์ โดยท่านกล่าวว่า
قلت : لم تثبت زيادة ((ولا يحركها)) ، لأن الحديث من رواية محمد بن عجلان عن عامر بن عبد الله بن الزبير عن أبيه ، وابن عجلان متكلم فيه ، وقد رواه عنه أربعة من الثّقات دون قوله : ((لا يحركها)) وكذلك رواه ثقتان عن عامر ، فثبت بذلك شذوذ هذه الزيادة وضعفها
ข้าพเจ้าขอกล่าวว่า " การเพิ่มคำว่า "(และท่านนบีไม่กระดิกมัน") ไม่มั่นคง เพราะหะดิษที่รายงานจากมุหัมหมัด บิน อัจญลาน จาก อามีร บิน อับดุลลอฮ บิน อัซซุบีร จากบิดาของเขา โดยที่ อิบนุอัจญลาน เป็นผู้ที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ และ ความจริง หะดิษที่ ผู้รายงานสี่คนที่เชื่อถือได้ได้รายงานจากเขานั้น ไม่มีคำว่า (และท่านนบีไม่กระดิกมัน) และในทำนองเดียวกันนั้น ผู้รายงานที่น่าเชื่อถือสองคนได้รายงานมันจากอามีร แล้วปรากฏด้วยดังกล่าวว่า สำนวนที่เพิ่มเติมนี้ (หมายถึงคำว่า لا يحركها) มันเพี้ยน และเฎาะอีฟ(หลักฐานอ่อน) - ดูตะมามุนมินนะฮ หน้า 281 และ อัลเกาลุลมุบีนฯ หน้า 162
ถ้าให้ใช้ปัญญา ผมก็ไม่เห็นด้วย ที่นำคำว่า " หะเราะกะ " แปลว่า ชี้อย่างเดียว ผมมีสติปัญญาไว้คิดพิจาณาด้วย เวลาจะตามใครนะสักคน ไม่ใช่เอาแต่ตักลิดแบบหูหนวกตาบอดอย่างเดียว
............
ผมว่า ถ้าคุณโควี(kowee)จะเพิ่มบารมีให้อัลอัซฮารีย์ ก็ควรจะมีความอดทนมากกว่านี้ ไม่อย่างนั้น ทั้งลูกพี่และลูกน้องจะเสียคน
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: al-azhary Date: ส.ค. 15, 2008, 05:45 AM
แล้วปรากฏด้วยดังกล่าวว่า สำนวนที่เพิ่มเติมนี้ (หมายถึงคำว่า لا يحركها) มันซาซฺ และเฎาะอีฟ(หลักฐานอ่อน) - ดูตะมามุนมินนะฮ หน้า 281 และ อัลเกาลุลมุบีนฯ หน้า 162
ก่อนที่จะมาพิจารณาฮะดิษนี้ ผมขอให้คำนิยามของฮะดิษ "
อัซซาซฺ" ก่อน เพื่อเป็นแนวทางในการเสวนา
ฮะดิษ "อัซซาซฺ" คือ "ฮะดิษที่ผู้รายงานเชื่อได้หรือศ่อดูก(ไม่เคยถูกกล่าวหาว่าโกหก) ได้รายงานฮะดิษที่ไปขัดกับผู้ที่ดีกว่าเขา(คือเชื่อถือได้ยิ่งกว่า) ไม่ว่าจะในแง่ของความจำหรือจำนวนของนักรายงาน และไม่สามารถรวมทั้งสองฮะดิษได้ ด้วยหนทางหนึ่งจากบรรดาหนทางในการรวมที่ถูกนำมาพิจารณาได้"
จากคำนิยามนี้ เราสามารถแยกแยะประเด็นที่จะเสวนา ได้ดังนี้
1. ฮะดิษทั้งสองรายงานที่กระดิกและไม่มีการกระดิกหรือไม่ได้ระบุการกระดิกไว้นั้น สายรายงานใหนมีบรรดานักฮะดิษที่เชื่อถือได้มากกว่ากัน
2. ฮะดิษที่กล่าวว่ากระดิกกับฮะดิษที่ไม่ได้กล่าว ฮะดิษใหนที่มีนักรายงานมากกว่ากัน
3. ฮะดิษทั้งสองรายงาน สามารถรวมกันได้หรือเปล่า?
วัลลอฮุอะลัม
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: abubak Date: ส.ค. 15, 2008, 09:34 AM
salam
ขอชมเชยการนำเสนอของบังฮะซันและการตอบข้อชี้แจงของบังอัชฮารีครับที่ตรงประเด็นทุกจุดครับ
แต่ผมยังติดใจและสงสัยคำพูดและจุดยืนของบังฮะซันข้างล่างนี้ครับ
ส่วนที่เป็นความเห็นของท่านที่ว่า
يحتمل أن يكون المراد بالتحريك : الإشارة بها ، لا تكرير تحريكها ، فيكون حديث وائل موافقاً لحديث ابن الزبير
อาจจะเป็นไปได้ว่า ความหมายคำว่า "อัตตะหรีก" คือ การชี้ด้วยมัน ไม่ใช่กระดิกมันซ้ำๆ ดังนั้นหะดิษวาอีลจึงสอดคล้องกับหะดิษอิบนุ ซุเบร - หนังสือเล่มเดียวกันหน้า 130ข้างต้นมันเป็นการคาดเดาของท่านไม่ใช่ความหมายตามตัวบทหะดิษ ดังนั้นจึงมีผู้คัดค้าน คือ
ท่านอัลบานีย์ โดยท่านกล่าวว่า
قلت : لم تثبت زيادة ((ولا يحركها)) ، لأن الحديث من رواية محمد بن عجلان عن عامر بن عبد الله بن الزبير عن أبيه ، وابن عجلان متكلم فيه ، وقد رواه عنه أربعة من الثّقات دون قوله : ((لا يحركها)) وكذلك رواه ثقتان عن عامر ، فثبت بذلك شذوذ هذه الزيادة وضعفها
ข้าพเจ้าขอกล่าวว่า " การเพิ่มคำว่า "(และท่านนบีไม่กระดิกมัน") ไม่มั่นคง เพราะหะดิษที่รายงานจากมุหัมหมัด บิน อัจญลาน จาก อามีร บิน อับดุลลอฮ บิน อัซซุบีร จากบิดาของเขา โดยที่ อิบนุอัจญลาน เป็นผู้ที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ และ ความจริง หะดิษที่ ผู้รายงานสี่คนที่เชื่อถือได้ได้รายงานจากเขานั้น ไม่มีคำว่า (และท่านนบีไม่กระดิกมัน) และในทำนองเดียวกันนั้น ผู้รายงานที่น่าเชื่อถือสองคนได้รายงานมันจากอามีร แล้วปรากฏด้วยดังกล่าวว่า สำนวนที่เพิ่มเติมนี้ (หมายถึงคำว่า لا يحركها) มันเพี้ยน และเฎาะอีฟ(หลักฐานอ่อน) - ดูตะมามุนมินนะฮ หน้า 281 และ อัลเกาลุลมุบีนฯ หน้า 162 [/quote] ....
....คืออยากถามว่านี้หรือครับ
หลักฐานที่ว่า..อนุญาตให้เอานิ้วชีวนไปวนมาขณะอ่านอัตตาฮีย่า... ผมอ่านบทความของบังฮะซันแล้วชักมึนๆกับจุดยืนของโตะครูคนนี้จังคับ อาบัง
วันก่อน โตะครูคนนี้เคยบอกว่า ฮะดิสดออีฟนำมาเป็นหลักฐานไม่ได้ วันนี้ก็พยายามเอาฮะดิสดออีฟมาเป็นหลักฐาน
ในการกระดิกนิ้ววนไปวนมาอีก ทั้งที่หาเหตุผลและหลักฐานที่ชัดเจนว่าการกระทำนั้นจากท่านนบีไม่ได้สักฮะดิสเดียว
บังฮะซันก็พยายามเอาฮะดิสที่ไม่ได้มาจากท่านนบีมาเป็นหลักฐาน
แต่ประเด็นนี้บังอัลฯกลับตอบโต้ว่า...
ประเด็นกระดิกนิ้ว แบบกระดิกสั่น หรือกระดิกแบบวนนิ้วเป็นวงกลม กระดิกแบบนั้นแบบนี้ หากจะถามพูดแบบหาเรื่อง ก็จะมีการถามว่า "ท่านซุนนะฮ์นบีซอฮิห์ใด ๆ บ้างไหมที่มาระบุกำกัดไว้ไหมว่า กระดิกในรูปแบบใด?" แล้วคนที่อ้างว่าเป็นซุนนะฮ์มีใครเคยถามกันแบบนี้บ้างหรือเปล่า?
ท่านอัลฮาฟิซฺ อิบนุลอะรอบีย์ ได้กล่าวไว้ในหนังสือ อาริเฎาะตุลอะห์วาซีย์ ชัรห์ อัตติรมีซีย์ (2/85) ความว่า "พวกท่านจงระวังการกระดิกนิ้วของพวกท่านในขณะอ่านตะชะฮุด และพวกท่านอย่าให้การสนใจยังสายรายงาน อัลอุตบียะฮ์ เพราะเป็นสายรายงานที่ยังความวิบัติ(หมายถึงไม่ซอฮิห์) และเป็นที่แปลกใจยิ่ง! จากผู้ที่กล่าวว่า การกระดิกนิ้วเป็นการตี(หรือแทง)หัวชัยฏอนเพื่อนิ้วได้ถูกกระดิก! และพวกท่านจงรู้เถิดว่า เมื่อพวกท่านได้กระดิกนิ้วให้เพราะ(ต้องการแทงหัว)ชัยฏอน มันก็จะกระดิกนิ้วให้พวกท่านถึงสิบครั้ง (หมายถึงมันต้องการให้ท่านเคลื่อนไหวอวัยวะทำให้ดูไม่มีสมาธิ) แต่ทว่าแท้จริงแล้ว การที่จะตีแทงหัวชัยฏอนนั้น ก็ด้วยความอิคลาศบริสุทธิ์ มีสมาธิ ทำการซิรุลลอฮ์ และการกล่าวอะอูซิบิลลาฮ์ สำหรับการกระดิกนิ้วนั้นไม่ใช่การเป็นตีแทงชัยฏอนหรอก"
ดังนั้น เมื่อเราได้ยกชี้นิ้ว พร้อมเหนียตในเตาฮีดต่ออัลเลาะฮ์ และมีความบริสุทธิ์ในการทำอิบาดะฮ์ต่ออัลเลาะฮ์เพียงองค์เดียวนั้น ย่อมเป็นการทิ่งแทงชัยฏอนอย่างแสนสาหัสแล้วครับ
ตกลงผมจะตามใครแน่ครับ
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: GeT Date: ส.ค. 15, 2008, 04:33 PM
หะดีษอับดุลลอฮฺ บิน ซุเบรมีสำนวนและสายรายงานดังนี้
1. สำนวนที่หนึ่ง :
عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: رَأَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَدْعُو هَكَذَا فِى الصَّلاَةِ. وَأَشَارَ ابْنُ عُيَيْنَةَ بِأُصْبُعِهِ وَأَشَارَ أبو الْوَلِيدِ بِالسَّبَّاحَةِ.
- وفي رواية : رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَدْعُو هَكَذَا. وَأَشَارَ بِالسَّبَّاحَةِ.
- وفي رواية :رَأَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَدْعُو هَكَذَا., وَعَقَدَ ابْنُ الزُّبَيْرِ
สรุปสำนวน : ระบุเพียงแค่การชี้ด้วยนิ้วชี้อย่างเดียว (ไม่มีระบุว่ากระดิกหรือไม่กระดิก)
สายรายงานสำนวนนี้ :
أخرجه الحُميدي (879) قال : حدَّثنا سُفيان. قال : حدثنا زياد بن سَعد ، ومحمد بن عَجلان.
و"أحمد" 4/3 (16198) قال : قرئ عَلَى سُفيان ، وأنا شاهد ، سَمِعتَ ابن عَجلان ، وزياد بن سَعد.
و"الدارِمِي" 1338 قال : أخبرنا أبو الوليد الطيالسي ، حدثنا ابن عُيَينَة ، عن ابن عَجلان.
كلاهما (زياد ، وابن عَجلان) أنهما سمعا عامر بن عبد الله بن الزبير ، فذكره.
ข้อสังเกต :
1. ในสายรายงานที่ไม่มีระบุคำว่า ولا يحركها และไม่มีนักรายงานที่ชื่อ หัจญาจญ์ ซึ่งเป็นนักรายงานที่มีปัญหาด้านความจำในช่วงท้ายของชีวิต
2. ในสายรายงานนี้ อิบนุ อัจญ์ลาน ได้ระบุอย่างชัดเจนว่าเขาได้ยินมาจาก อามิร โดยใช้สำนวนรายงานว่า سمع ซึ่งทำให้ความกลัวด้านการตัดลีสของท่านได้สูญไป
3. มีนักรายงานที่ชื่อ ซิยาด ได้ร่วมรายงานกับอิบนุอัจญ์ลานด้วย ทำให้ความเป็นไปได้ที่อิบนุอัจญ์ลานจะรายงานแบบตัดลีสนั้นขาดหายไป
2. สำนวนที่สอง
عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ أَبِيهِ؛ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا قَعَدَ فِى التَّشَهُّدِ وَضَعَ كَفَّهُ الْيُسْرَى عَلَى فَخِذِهِ الْيُسْرَى وَأَشَارَ بِالسَّبَّابَةِ لاَ يُجَاوِزُ بَصَرُهُ إِشَارَتَهُ.
- وفي رواية :كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا قَعَدَ يَدْعُو وَضَعَ يَدَهُ الْيُمْنَى عَلَى فَخِذِهِ الْيُمْنَى وَيَدَهُ الْيُسْرَى عَلَى فَخِذِهِ الْيُسْرَى وَأَشَارَ بِإِصْبَعِهِ السَّبَّابَةِ وَوَضَعَ إِبْهَامَهُ عَلَى إِصْبَعِهِ الْوُسْطَى وَيُلْقِمُ كَفَّهُ الْيُسْرَى رُكْبَتَهُ.
- وفي رواية :كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا قَعَدَ فِى الصَّلاَةِ جَعَلَ قَدَمَهُ الْيُسْرَى بَيْنَ فَخِذِهِ وَسَاقِهِ وَفَرَشَ قَدَمَهُ الْيُمْنَى وَوَضَعَ يَدَهُ الْيُسْرَى عَلَى رُكْبَتِهِ الْيُسْرَى وَوَضَعَ يَدَهُ الْيُمْنَى عَلَى فَخِذِهِ الْيُمْنَى وَأَشَارَ بِإِصْبَعِهِ.
- وفي رواية :كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا جَلَسَ فِي الرَّكْعَتَيْنِ افْتَرَشَ الْيُسْرَى وَنَصَبَ الْيُمْنَى وَوَضَعَ إِبْهَامَهُ عَلَى الْوُسْطَى وَأَشَارَ بِالسَّبَّابَةِ وَوَضَعَ كَفَّهُ الْيُسْرَى عَلَى فَخِذِهِ الْيُسْرَى وَأَلْقَمَ كَفَّهُ الْيُسْرَى رُكْبَتَهُ
.
ข้อสังเกต : สำนวนในสายรายงานนี้มีระบุเพียงแค่ การชี้ด้วยนิ้วชี้ หรือด้วยนิ้วเฉยๆ เท่านั้น ไม่มีสำนวนที่ระบุว่า ไม่ได้กระดิกนิ้ว แต่อย่างใด
สายรายงานของสำนวนนี้
أخرجه أحمد 4/3(16199) قال : حدثنا يَحيى بن سعيد ، عن ابن عَجلان.
و"عَبد بن حُميد" 99 قَالَ : حدثني ابن أبِي شَيبة. قال : حدثنا أبو خالد الأَحمر ، عن محمد بن عَجلان.
و"مسلم" 2/90 (1245) قال : حدثنا محمد بن مَعمر بن رِبعي القَيسي ، حدثنا أبو هشام المخزومي ، عن عبد الواحد ، وهو ابن زياد ، حدَّثنا عثمان بن حكيم.
وفي (1246) قال : حدثنا قُتيبة ، حدثنا لَيث ، عن ابن عَجلان (ح) قال : وحدثنا أبو بكر بن أبِي شَيبة. قال : حدثنا أبو خالد الأَحمر ، عن ابن عَجلان.
و"أبو داود" 988 قال : حدثنا محمد بن عبد الرحيم البَزاز ، حدثنا عَفان ، حدثنا عبد الواحد بن زياد ، حدثنا عُثمان بن حَكيم.
وفي (990) قال : حدثنا محمد بن بشار ، حدثنا يَحيى ، حدثنا ابن عجلان.
و"النَّسَائي" 3/39 ، وفي "الكبرى" 1199 قال : أخبرنا يعقوب بن إبراهيم. قال : حدَّثنا يحيى ، عن ابن عَجْلان.
و"ابن خزيمة" 696 قال : حدثنا يوسف بن مُوسى القطان ، حدثنا العلاء بن عبد الجبار ، حدثنا عبد الواحد بن زياد ، حدثنا عُثمان بن حَكيم.
وفي (718) قال : حدَّثنا بندار , حدثنا يَحيى بن سعيد ، حدثنا ابن عَجلان.
كلاهما (محمد بن عَجلان - عن، وعُثمان بن حَكيم حدثني/نا) عامر بن عبد الله بن الزبير ، فذكره
.
ข้อสังเกต :
1. ในสายรายงานนี้ไม่มีคำว่า ولا يحركها และไม่มีนักรายงานที่ชื่อ หัจญาจญ์ ซึ่งเป็นนักรายงานที่น่าจะมีปัญหาด้านความจำ
2. ในสายรายงานนี้ถึงแม้ว่า อิบนุ อัจญ์ลาน รายงานด้วยสำนวน عن ซึ่งเป็นสำนวนที่ไม่สามารถชี้ชัดได้ว่าท่านได้ยินมาจากอามิรด้วยตนเอง แต่มีนักรายงานที่ชื่อ อุษมาน บิน หะกีม ได้ร่วมรายงานกับอิบนุอัจญ์ลานด้วย ทำให้ความเป็นไปได้ที่อิบนุอัจญ์ลานจะรายงานแบบตัดลีสนั้นขาดหายไป
3. สำนวนที่สาม
عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ، أَنَّهُ ذَكَرَ ؛ أَنَّ النَّبِىَّ، صلى الله عليه وسلم، كَانَ يُشِيرُ بِأُصْبُعِهِ إِذَا دَعَا وَلاَ يُحَرِّكُهَا. قَالَ ابْنُ جُرَيْجٍ : وَزَادَ عَمْرُو بْنُ دِينَارٍ قَالَ أَخْبَرَنِى عَامِرٌ عَنْ أَبِيهِ؛ أَنَّهُ رَأَى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَدْعُو كَذَلِكَ وَيَتَحَامَلُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِيَدِهِ الْيُسْرَى عَلَى فَخِذِهِ الْيُسْرَى
สรุปสำนวน : ในสายรายงานนี้มีระบุคำว่า (وَلاَ يُحَرِّكُهَا) และท่านไม่ได้กระดิกนิ้ว
สายรายงานของสำนวนนี้
أخرجه أبو داود (989) قال : حدَّثنا إبراهيم بن الحسن المصيصي.
و"النَّسَائي" 3/37 ، وفي "الكبرى" 1194 قال : أخبرنا أيوب بن محمد الوَزان. كلاهما (إبراهيم بن الحسن، وأيوب بن محمد) قالا: حَدَّثَنَا حَجَّاجٌ. قَالَ ابْنِ جُرَيْحٍ : أَخْبَرَنِي زِيَادٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَجْلاَنَ، عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ، به
ข้อสังเกต :
1. ในสำนวนที่มีระบุคำว่า ไม่ได้กระดิกนิ้ว นี้ มีรักรายงานที่ชื่อ หัจญาจญ์ อยู่ ซึ่งเป็นนักรายงานที่มีปัญหาด้านความจำ (สับสน) ในช่วงปลายของชีวิต ส่วนนักรายงานที่รับหะดีษมาจากท่านก็ไม่เป็นที่ประจักษ์เหมือนกันว่า รับมาก่อนที่หัจญาจญ์เกิดความสับสนหรือหลังจากที่ความจำของเขาสับสนแล้ว ในกรณีเช่นนี้อุละมาอ์ให้ตะวักกุฟ (ไม่รับการรายงานของเขา) เพราะไม่สามารถยืนยันถึงความน่าเชื่อถือด้านความจำ จนกว่าจะแน่ใจว่าผู้ที่รับรายงานจากเขาได้รับรายงานมาก่อนหน้าที่เขาจะมีความจำที่สับสน หรือมีสายรายงานอื่นมาสนับสนุนในสำนวนที่เพิ่มเติมนั้น
2. ในสำนวนนี้ อิบนุอัจญ์ลาน รายงานเพียงคนเดียว และรายด้วยสำนวน عن ซึ่งเป็นสำนวนที่ไม่สามารถชี้ชัดได้ว่าท่านได้ยินมาจากอามิรด้วยตนเองหรือไม่ เพราะฉะนั้น โดยหลักการจึงไม่อาจยึดสำนวนนี้ได้ เพราะท่านถูกระบุว่าเป็นนักรายงานที่ชอบอำพรางที่อยู่ในระดับ 3 ซึ่งเป็นระดับที่ไม่สามารถรับการรายงานจนกว่าจะมีการชี้ชัดว่าเขาได้ฟังจากผู้ที่เขารับรายงานมาจริง หรือมีรายงานจากผู้อื่นมาสนับสนุน
สรุปคือ
จากการรวมสายรายงานต่างๆที่รายงานโดยอิบนุอัจญ์ลาน พอสรุปได้ดังนี้
1. สำนวนของสายรายงานคนอื่นๆที่น่าเชื่อถือและได้รายงานจากอิบนุอัจญ์ลานไม่มีสายรายงานใดมีคำว่า ,ولا يحركها อยู่ในสำนวนหะดีษ
2. สำนวนของสายรายงานหัจญาจญ์เพียงคนเดียวเท่านั้นที่รายงานไปถึงอิบนุอัจญ์ลานและมีระบุคำว่า ไม่ได้กระดิกนิ้ว
3. น่าจะเกิดความสับสนและผิดพลาดที่ หัจญาจญ์ อัลมัสศีศีย์ โดยได้เพิ่มคำว่า ไม่ได้กระดิกนิ้ว เข้าไป เพราะสายรายงานอื่นจาก หัจญาจญ์ ซึ่งบรรดานักรายงานของสายรายงานอื่นล้วนมีความจำที่ดีแต่ในสำนวนของพวกเขาไม่มีระบุคำว่า ไม่ได้กระดิกนิ้ว อยู่ในสำนวนหะดีษ
4. หรือ อาจเป็นการเพิ่มเติม (อิดรอจญ์) จากนักรายงานคนใดคนหนึ่ง โดยเข้าใจและตีความจากคำว่า ชี้ด้วยนิ้ว ว่าเป็นการชี้เฉยๆ โดยไม่ได้กระดิกแต่อย่างใด วัลลอฮุอะอฺลัม
ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า การเพิ่มเติมคำว่า ไมได้กระดิกนิ้ว จึงน่าจะเป็นการเพิ่มเติมที่ชาซ (เพี้ยน) เพราะเป็นสำนวนที่ค้านกับสำนวนของสายรายงานอื่นๆที่น่าเชื่อถือกว่า วัลลอฮุอะอฺลัม
ข้อสังเกตทัศนะส่วนตัวไม่เห็นด้วยการการตะลีลของเชคอัลบานีย์ที่ว่า
" การเพิ่มคำว่า "(และท่านนบีไม่กระดิกมัน") ไม่มั่นคง เพราะหะดิษที่รายงานจากมุหัมหมัด บิน อัจญลาน จาก อามีร บิน อับดุลลอฮ บิน อัซซุบีร จากบิดาของเขา โดยที่ อิบนุอัจญลาน เป็นผู้ที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ และ ความจริง หะดิษที่ ผู้รายงานสี่คนที่เชื่อถือได้ได้รายงานจากเขานั้น ไม่มีคำว่า (และท่านนบีไม่กระดิกมัน) และในทำนองเดียวกันนั้น ผู้รายงานที่น่าเชื่อถือสองคนได้รายงานมันจากอามีร แล้วปรากฏด้วยดังกล่าวว่า สำนวนที่เพิ่มเติมนี้ (หมายถึงคำว่า لا يحركها) มันเพี้ยน และเฎาะอีฟ(หลักฐานอ่อน)" เป็นความผิดพลาดเกิดที่อิบนุอัจญ์ลาน เพราะสำนวนของอิบนุอัจญ์ลานในสายรายงานอื่นจากหัจญาจญ์ ล้วนไม่มีระบุคำเพิ่มเติม ولا يحرجها ดังกล่าว วัลลอฮุอะอฺลัม
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: abubak Date: ส.ค. 15, 2008, 04:56 PM
สรุปคือ
สายรายงานที่สามเท่านั้นที่เพิ่มเติมคำว่า ไม่ได้กระดิกนิ้ว ดังนั้นจึงพอจะสรุปได้ว่า
1. สำนวนของสายรยงานที่สามที่มีคำว่า ไม่ได้กระดิกนิ้ว เป็นสำนวนที่ค้านกับสำนวนของสายรายงานอื่นๆที่น่าเชื่อถือกว่า
2. น่าจะเกิดความสับสนและผิดพลาดที่ หัจญาจญ์ อัลมัสศีศีย์ โดยได้เพิ่มคำว่า ไม่ได้กระดิกนิ้ว เข้าไป เพราะสายรายงานอื่นจาก หัจญาจญ์ ซึ่งบรรดานักรายงานของสายรายงานอื่นล้วนมีความจำที่ดีแต่ในสำนวนของพวกเขาไม่มีระบุคำว่า ไม่ได้กระดิกนิ้ว อยู่ในสำนวนหะดีษ
3. หรือ อาจเป็นการเพิ่มเติม (อิดรอจญ์) จากนักรายงานคนใดคนหนึ่ง โดยเข้าใจและตีความจากคำว่า ชี้ด้วยนิ้ว ว่าเป็นการชี้เฉยๆ โดยไม่ได้กระดิกแต่อย่างใด วัลลอฮุอะอฺลัม
ดังนั้น การเพิ่มเติมคำว่า ไมได้กระดิกนิ้ว จึงน่าจะเป็นการเพิ่มเติมที่ชาซ (เพี้ยน) จากสายรายงานอื่นๆที่มีความน่าเชื่อถือมากกว่า วัลลอฮุอะอฺลัม
[/color]
....ตกลงว่า บังget ตักลีดตามสายงานนี้ว่างั้นเถอะ ใช่ไหมครับบัง อิๆๆๆๆแต่ผมไม่เอาด้วยครับ ไอ้แบบกระดิกวนไปวนมาหรือกระดกขึ้นกระดกลงนั้น ผมนั้นจะทำตามแบบท่านนบีครับ
และบรรดาอุลามะทั้ง4มัสหับที่มัวตะมัตคับคือจะเริ่มชี้ตั้งแต่อัตตาฮีย่าแล้ว พอถึงคำชาฮาดะ..อิ้ลลัลลอฮ์...
ก็จะกระดิกในแนวตรงทีหนึ่ง(วงเล็บถ้าไม่ลืม )เพราะไม่ได้เป็นวายิบนี้ครับบัง
การที่ยกนิ้วชี้ขึ้นนั้น ท่านอิมามอันนะวาวีย์ ได้กล่าวว่าเพื่อเป็นการตอกย้ำและจิตใจตระหนักถึงเตาฮีด และบริสุทธิ์ใจต่ออัลเลาะฮ์
وعن ابن عباس رضى الله تعالي عنهما قال هو الاخلاص
และรายงานจากอิบนุอับบาส ร่อฏิยัลลอฮุอันฮุมา เขากล่าวว่า มันคือความบริสุทธิ์ใจ หนังสืออัลมัจญ์มั๊วะ 3/454อย่างนี้ไม่ดีกว่าหรือครับบังGet 
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: GeT Date: ส.ค. 15, 2008, 05:15 PM
....ตกลงว่า บังget ตักลีดตามสายงานนี้ว่างั้นเถอะ ใช่ไหมครับบัง อิๆๆๆๆ
การที่ยกนิ้วชี้ขึ้นนั้น ท่านอิมามอันนะวาวีย์ ได้กล่าวว่าเพื่อเป็นการตอกย้ำและจิตใจตระหนักถึงเตาฮีด และบริสุทธิ์ใจต่ออัลเลาะฮ์
وعن ابن عباس رضى الله تعالي عنهما قال هو الاخلاص
และรายงานจากอิบนุอับบาส ร่อฏิยัลลอฮุอันฮุมา เขากล่าวว่า มันคือความบริสุทธิ์ใจ หนังสืออัลมัจญ์มั๊วะ 3/454[/color]
อย่างนี้ไม่ดีกว่าหรือครับบังGet 
ใช่ ผมตักลีดตามสายรายงานทั้งหมดที่กล่าวมาข้างต้นที่ระบุว่า "ท่านนบีศ็อลลัลลอฮุอะอลัยฮิวะสัลลัมชี้ด้วยนิ้วชี้ขณะอ่านตะหิยยะฮฺ" ยกเว้นตรงคำว่า "ไม่ได้กระดิกนิ้ว" เพราะตามทัศนะของผมถือว่าเป็นคำเพิ่มเติมที่ไม่ถูกต้อง วัลลอฮุอะอฺลัม
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: GeT Date: ส.ค. 15, 2008, 05:39 PM
แล้วปรากฏด้วยดังกล่าวว่า สำนวนที่เพิ่มเติมนี้ (หมายถึงคำว่า لا يحركها) มันซาซฺ และเฎาะอีฟ(หลักฐานอ่อน) - ดูตะมามุนมินนะฮ หน้า 281 และ อัลเกาลุลมุบีนฯ หน้า 162
ก่อนที่จะมาพิจารณาฮะดิษนี้ ผมขอให้คำนิยามของฮะดิษ "อัซซาซฺ" ก่อน เพื่อเป็นแนวทางในการเสวนา
ฮะดิษ "อัซซาซฺ" คือ "ฮะดิษที่ผู้รายงานเชื่อได้หรือศ่อดูก(ไม่เคยถูกกล่าวหาว่าโกหก) ได้รายงานฮะดิษที่ไปขัดกับผู้ที่ดีกว่าเขา(คือเชื่อถือได้ยิ่งกว่า) ไม่ว่าจะในแง่ของความจำหรือจำนวนของนักรายงาน และไม่สามารถรวมทั้งสองฮะดิษได้ ด้วยหนทางหนึ่งจากบรรดาหนทางในการรวมที่ถูกนำมาพิจารณาได้"
จากคำนิยามนี้ เราสามารถแยกแยะประเด็นที่จะเสวนา ได้ดังนี้
1. ฮะดิษทั้งสองรายงานที่กระดิกและไม่มีการกระดิกหรือไม่ได้ระบุการกระดิกไว้นั้น สายรายงานใหนมีบรรดานักฮะดิษที่เชื่อถือได้มากกว่ากัน
2. ฮะดิษที่กล่าวว่ากระดิกกับฮะดิษที่ไม่ได้กล่าว ฮะดิษใหนที่มีนักรายงานมากกว่ากัน
3. ฮะดิษทั้งสองรายงาน สามารถรวมกันได้หรือเปล่า?
วัลลอฮุอะลัม
ในการตัรญีหฺ น่าจะเอาข้อสามขึ้นก่อนนะ ส่วนข้อ 1 กับ 2 อันนี้แล้วแต่ควมถนัด เพราะอุละมาอ์เขามีทัศนะที่ไม่ตรงกันระหว่างการตัรญีหฺด้วยการพิจารณาจากความน่าเชื่อถือก่อน หรือว่าตัรญีหฺจากจำนวนของผู้รายงานมากกว่าก่อน วัลลอฮุอะอฺลัม
4. ใช้วิธีหักล้างระหว่างสำนวนหะดีษ เช่น ใช้กฎที่ว่า المثبت مقدم على النافي เป็นต้น ซึ่งคิดว่าคุณอัซฮารีย์ก็เคยใช้บ่อย
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: al-azhary Date: ส.ค. 15, 2008, 07:25 PM
4. ใช้วิธีหักล้างระหว่างสำนวนหะดีษ เช่น ใช้กฎที่ว่า المثبت مقدم على النافي เป็นต้น ซึ่งคิดว่าคุณอัซฮารีย์ก็เคยใช้บ่อย
กออิดะฮ์นี้ นำมาใช้ได้ครับแต่ในกรณีที่ไม่มี قرينة ใด ๆ และไม่สามารถเอาหลักฐานมารวมกันได้
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: คนอยากรู้ Date: ส.ค. 15, 2008, 07:56 PM
salam
กระทู้นี้เป็นการสนทนาด้วยวิชาการจริงๆครับ พี่น้องเราสนใจมากครับ
บังหะสันสบายดีนะครับ คักๆๆๆๆ 
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: ILHAM Date: ส.ค. 15, 2008, 10:57 PM
^
ไอเป็นวัณโรคหรือเปล่าครับ 5555
อ่านสะใจดี แต่อย่าไปซัดกันเองนะครับพี่ๆ หมดอารมณ์เลยตอน กำลังมันส์
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: GeT Date: ส.ค. 15, 2008, 11:07 PM
แต่ผมไม่เอาด้วยครับ ไอ้แบบกระดิกวนไปวนมาหรือกระดกขึ้นกระดกลงนั้น ผมนั้นจะทำตามแบบท่านนบีครับ
และบรรดาอุลามะทั้ง4มัสหับที่มัวตะมัตคับคือจะเริ่มชี้ตั้งแต่อัตตาฮีย่าแล้ว พอถึงคำชาฮาดะ..อิ้ลลัลลอฮ์...
อืม อยากทราบเหมือนกันว่ามีอุละมาอ์ท่านใดบ้างที่สอนให้ทำไอแบบกระดิกวนไปวนมาเป็นวงกลม ถ้าจะกรุณา
ส่วนกระกระตุกนิ้วขึ้นลงหกรือซ้ายขวา อันนี้เราค่อยว่ากันอีกที เพราะทัศนะนี้เขามีหลักฐานของเขา ส่วนหลักฐานจะเข้มแข็งขนาดไหนอย่างไรนั้น เราก็ว่ากัน
Re: กระดิกนิ้วชี้ตอนกล่าว"ลาอิลาฮะอิลลัลลอฮ์"เป็นบิดอะฮ์ลุ่มหลงหรือไม่? By: ad-dalawy Date: ส.ค. 16, 2008, 04:11 AM
ถือว่าเป็นการเสวนาเชิงวิชาการดีมากครับ คนมีความรู้คุยกันแล้วน่าติดตาม แต่ต้องรอบรู้กันจริงๆ ถึงจะเสวนากันได้น่าสนใจ ดังนั้นเมื่อได้อ่านหลักพิจารณาที่ท่าน GeT แล้วก็รู้สึกหนักสมองเหมือนกัน เพราะมันเหมือนกับเป็นการวางสมการมาให้แก้กัน หากไม่รู้ฮะดิษหรือไม่ชำนาญวิชาฮะดิษจริงๆ ก็ยากที่จะแก้สมการของท่าน GeT ได้ ซึ่งก็เหมือนกับกระทู้พิจารณาอะษัรสายรายงานของท่านอิบนุมัสอูดนั่นแหละครับ หักล้างกันไปมาได้ทักษะวิชาฮะดิษเพิ่มเติมมาเหมือนกัน
ก็นำเสนอกันต่อไปครับ ขออัลเลาะฮ์ทรงตอบแทนทั้งสองฝ่ายที่นำเสนอเชิงวิชาการอย่างมีมารยาทของนักวิชาการ