ผมว่าคุณรอญิสเข้าใจคนละมุมกับผมแล้วหละ สิ่งที่ผมพยายามสื่อก็คือ อยากจะให้พี่น้องบางท่าน ไม่ว่าจะทำงานตับลีฆหรือไม่ก็ตาม เมื่อว่างๆ ก็พยายามหาโอกาสเรียนรู้ศาสนาจากครูบาอาจารย์ เรียนให้เป็นเรื่องเป็นราว ส่วนจะเรียนในห้องแอร์ หรือใต้ต้นไม้ นั่นก็แล้วแต่ท่านกับอาจารย์ของท่านจะสะดวก จริงอยู่ครับ ที่ทุกสิ่งรอบตัวเราเป็นสื่อการเรียนรู้ได้ทั้งนั้น และเราก็สามารถเรียนได้ทุกที่ และจากทุกสิ่ง แต่ถึงกระนั้น เราก็จะต้องมีผู้ชี้แนะเราในสิ่งที่เราร่ำเรียนมาอยู่ ให้เขามาการันตีว่าสิ่งที่เราเข้าใจนั้นถูกต้อง สามารถนำไปปฏิบัติได้เลย
เหตุที่ผมไม่ค่อยเห็นด้วยกับพี่น้องบางท่านที่จำกัดการเรียนรู้ของตัวเองเมื่อได้ออกไปดะวะฮ์เท่านั้น ก็เพราะว่า ประสบการณ์ที่ผมเคยออกดะวะฮ์นั้น ส่วนใหญ่จะเป็นการทำหะละเกาะฮ์กัน กล่าวคือ มาแชร์ความรู้กัน แล้วก็ทบทวนสิ่งที่ตนเรียนรู้มามากกว่าจะเป็นการเรียนรู้ แม้บางคนจะสารภาพว่า เขารู้ว่าสิ่งนี้ทำอย่างไรก็เพราะเข้าหะละเกาะฮ์นี่แหละ แต่เขาอย่าลืมว่า นั่นเป็นเพียงการเรียนรู้พร้อมปฏิบัติที่เกิดจากการแชร์ความรู้เท่านั้น หากในกลุ่มหะละเกาะฮ์นั้นมีผู้รู้อยู่ด้วย ก็อัลหัมดุลิลลาฮฺครับ ไม่มีปัญหา แต่หากไม่มีหละ เราจะทำอย่างไรหรือ คำตอบที่ผมต้องการสื่อในเรื่องก็คือ ให้หาโอกาสศึกษาให้เป็นเรื่องเป็นราวเสีย เผื่อคราวตอนออกดะวะฮ์ มีคนมาปัญหาศาสนาเรา เราจะได้ตอบให้เขาได้ในระดับหนึ่ง อย่าลืมสิครับ ธรรมชาติของบุคคลมักจะให้ความน่าเชื่อถือกับบุคคลที่มีความรู้ ซึ่งเขาจะสังเกตจากการกระทำของเรานั่นเอง มันจะเกิดอะไรขึ้นหรือ หากคนหนึ่งปฏิบัติมาก แต่สิ่งที่เขาทำนั้นผิด ก็เพราะจากการเรียนรู้ของเขาเหมือน แต่เป็ยการเรียนรู้ที่ไม่ได้ไปเจาะลึก หรือตรวจสอบความถูกต้องจากครูบาอาจารย์อีกที อย่าลืมสิครับ ครูของบรรดาเศาะหาบะฮ์ก็คือท่านนบีย์ ศ็อลฯ - วัลลอฮุอะอฺลัม - วัสสลามุอลัยกุม
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: rayes Date: พ.ย. 21, 2009, 06:42 PM
salam
ผมก็บอกมาตั้งแต่กระทู้แรกๆแล้วละครับ ว่าผมเห็นด้วยกับการเรียน ไม่ได้คัดค้านแต่อย่างใด แต่เราต้องคิดว่า หากเป็นเหมือนที่ คุณ อัลฟาตอนี กล่าวมา คือหาครูที่เชี่ยวชาญแต่ละเรื่องแบบ100 เปอร์เซ็น แล้วเราก็ไปนั่งเรียน แบบนี้มีกี่รายครับ รวมทั้งคนที่ไม่ออกดะวะฮฺด้วย เหมือนเรื่องการละหมาด บางคนที่ออกดะวะฮฺก็มีหลายมัซฮับ เป็นวะฮาบีก็มี ฉะนั้นหากเห็นเขาละหมาดไม่เหมือนเราก็ไม่แปลกครับ บางคนที่ไม่ชอบดะวะฮฺ เห็นพวกปากี ที่มาออกดะวะฮฺบ้านเรา ละหมาดไม่เหมือนเขา ถึงกับโวยวายก็มี ตอนนี้เรามาฟิเกรดีกว่า ว่าคนที่กินเหล้า ทำซินา ทำยังไงให้เขาเลิก แล้วทำยังไงให้เขาใด้ละหมาด เมื่อละหมาดแล้วทำยังไงให้เขาละหมาดที่มัสยิด อันไหนไม่รู้ก็สอบถามคนที่รู้ และคำว่ารู้ กับ เรียน นี่แหละครับ ผมเข้าใจคำตอบของคุณ อัลฟาตอนี ว่า
1 คนเอาวาม ต้องเรียนกับอาจารย์ที่เข้าใจวิชานั้นๆอย่างลึกซึ้ง100 เปอร์เซ็นเท่านั้น หากเรียนกับคนพอรู้บ้าง ถือว่าไม่ผ่าน
2 การออกดะวะฮฺ คือ ไปสอนในเรื่องทีลึกซึ้ง
3 คนดะวะฮฺนั้นปฏิบัติมาก แต่สิ่งที่ปฏิบัตินั้นมันผิด
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: Al Fatoni Date: พ.ย. 21, 2009, 09:08 PM
คุณรอญิสจะเข้าใจอย่างไรต่อสิ่งที่ผมสื่อนั้น ผมไม่ทราบครับ แต่ผมต้องการบอกว่า เมื่อเราไม่ได้ออกดะวะฮ์ กล่าวคือ อยู่ในยามปกติว่างๆ ทางที่ดีนั้น เราสมควรที่จะไปศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับวิธีการปฏิบัติศาสนกิจที่ถูกต้อง ตามแต่ทัศนะที่แต่ละคนถือไป
ผมบอกไปแล้วว่า การออกดะวะฮ์นั้น เป็นเหมือนกับการนำสิ่งที่เราเรียนรู้มาแล้ว มาปฏิบัติกันอย่างเต็มที่ ณ เวลานั้น เพื่อสร้างความเคยชินระหว่างตัวเราเองกับอิบาดะฮ์ และผมก็แสดงเจตนาหลายครั้งแล้วด้วยว่า หลักการดะวะฮ์นั้นมีระบบที่รัดกุมดีอยู่แล้ว คือว่ามีการวางสเตบสำหรับบุคคลทุกระดับไว้อย่างดีแล้ว
แต่สิ่งที่ผมยังติดใจอยู่ก็คือ เนื่องจากยังเจอบางท่านที่ยังไม่เข้าใจหลักการดะวะฮ์อย่างแท้จริง และกระทำไปแบบลวกๆ อันเนื่องมาจากนิสัยส่วนตัวของเขาเอง ตรงนี้นี่แหละครับ ที่ผมจะสื่อว่าบุคคลประเภทนี้มันมีอยู่ แต่ไม่ได้หมายถึงทุกคนที่ทำงานดะวะฮ์ และคุณรอญิสเองก็รู้ดีอยู่แล้ว
ฉะนั้น ประโยคท้ายๆ ที่คุณรอญิสสรุปไว้ที่ว่า "ตอนนี้เรามาฟิเกรดีกว่า ว่าคนที่กินเหล้า ทำซินา ทำยังไงให้เขาเลิก แล้วทำยังไงให้เขาใด้ละหมาด เมื่อละหมาดแล้วทำยังไงให้เขาละหมาดที่มัสยิด อันไหนไม่รู้ก็สอบถามคนที่รู้ และคำว่ารู้ กับ เรียน นี่แหละครับ" มันจึงเป็นสิ่งที่ผมต้องการสื่อแต่แรกอยู่แล้ว ที่ผมกล่าวมาทั้งหมดนั้น ผมกล่าวถึงปัญหาที่เกิดขึ้นก่อน จากนั้น เราก็มาฟิกิรร่วมกันว่าจะแก้ปัญหาอย่างไรดี แต่คุณรอญิสดันมาเข้าใจผมอย่างอื่นซะงั้น ผมก็สับสนอยู่พอควรครับ ว่าทำไมถึงเกิดอย่างนี้ขึ้น อ่านเจตนารมณ์ของผมดีๆ สิครับ - วัลลอฮุอะอฺลัม - วัสสลามุอลัยกุม
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: rayes Date: พ.ย. 21, 2009, 10:45 PM
salam
คือ สามข้อข้างบนที่ผมคัดมาผมดูเจตนารมณ์ตามตัวอักษรนะครับ ผมก็เห็นด้วยอย่างมากครับที่ไปนั่งเรียนสำหรับผู้ที่มีเวลา แต่ยังไงผมก็ยังยืนยันนะครับ การเรียนนั้นเรียนกับใครก็ใด้ที่มีความรู้ แม้คนนั้นไม่ใด้เป็นผู้ที่ถูกเรียกว่าครูก็ตาม และบางอย่างเราก็ศึกษาจากหนังสือเองใด้โดยผ่านการเขียนของอุลามะฮฺผู้รู้
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: Al Fatoni Date: พ.ย. 21, 2009, 11:48 PM
การศึกษาจากหนังสือด้วยตนเอง ถึงแม้มันจะง่ายแค่ไหนก็ตาม แต่ก็ย่อมต่างจากการที่ได้ศึกษาจากครูนะครับ และการศึกษาที่ดี ก็สมควรที่จะมีการถามตอบกับครูด้วย จริงจะได้ข้อเท็จจริงของข้อมูล ไม่ใช่แค่นั่งฟังแล้วก็จบ เชื่อ แล้วเอาไปอะมัล - วัสสลามุอลัยกุม
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: wahaba Date: พ.ย. 22, 2009, 08:00 AM
แหม มีการทิ้งท้ายด้วยการกะแนะกะแหน คงคิดว่าตัวเองถูกคนเดียว
เค้าออก ดาวะ ฟังบายาน ก็เรื่องของเค้า คุณไม่ทำก็อย่าเอาเท้ารานำดีกว่า
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: mustura^@^ Date: พ.ย. 22, 2009, 08:21 AM
salam
คือ สามข้อข้างบนที่ผมคัดมาผมดูเจตนารมณ์ตามตัวอักษรนะครับ ผมก็เห็นด้วยอย่างมากครับที่ไปนั่งเรียนสำหรับผู้ที่มีเวลา แต่ยังไงผมก็ยังยืนยันนะครับ การเรียนนั้นเรียนกับใครก็ใด้ที่มีความรู้ แม้คนนั้นไม่ใด้เป็นผู้ที่ถูกเรียกว่าครูก็ตาม และบางอย่างเราก็ศึกษาจากหนังสือเองใด้โดยผ่านการเขียนของอุลามะฮฺผู้รู้
เห็นด้วยกับบังรอญิสเป็นอย่างยิ่งค่ะ
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: mustura^@^ Date: พ.ย. 22, 2009, 09:25 AM
คนที่ไม่เคยออกดะวะห์ ไม่มีวันได้ทราบซึ้งในรสพระธรรมที่แท้จริงหรอก
บางคน อดีตเคยเหลวไหลมาก่อน เอาแต่เที่ยว ทำซินา แต่พอเค้าได้มีโอกาสได้ออกดะวะห์ื ทำให้เค้าเปลี่ยนจากหลังมือเป็นหน้ามือ เคร่งครัดในศาสนา
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: Al Fatoni Date: พ.ย. 22, 2009, 10:13 AM
ท่านทั้งหลาย ได้โปรดอ่านเจตนารมณ์ของผมดีๆ สิครับ ผมคิดว่าความคิดของผมและของคุณรอญิสไม่ได้แตกต่างกัน เราแต่เพียงเข้าใจกันคนละทาง แล้วพูดกันคนละทาง ซึ่งที่ผมเน้นก็คือ การเอาเวลาว่างที่ไม่ได้ออกไปดะวะฮ์มาศึกษาเรื่องฟิกฮฺให้เข้าใจอย่างแจ่มแจ้ง เพื่อที่การปฏิบัติศาสนกิจของเราจะได้ถูกต้องและสามารถเป็นแนวให้ผู้อื่นได้เมื่อมีการถาม
แต่สิ่งที่คุณรอญิสจะสื่อออกมาเช่นกันก็คือ ในการออกดะวะฮ์นั้นก็เป็นการเรียนรู้พร้อมทั้งนำมาปฏิบัติเลย แต่ผมค้านว่า นั่นเป็นการนำสิ่งที่แต่ละเรียนรู้มาแล้ว มาแชร์กันมาพูดคุยกัน แล้วปฏิบัติร่วมกัน จะเป็นปัจเจกบ้าง หรือจะเป็นกลุ่มกันบ้างก็ว่ากันไป
ที่ผมกล่าวมาทั้งหมด ผมต้องการกล่าวถึงปัญหาที่ตนพบมาโดยตลอดเกี่ยวกับกลุ่มตับลีฆก่อน ซึ่งส่วนใหญ่ก็เป็นปัญหาที่ตัวบุคคล ผมไม่ได้ติที่หลักการ หรือต้องการไม่ให้มีการดะวะฮ์ ผมเพียงอยากจะเสนอแนวหนึ่งเท่านั้น แน่นอนครับ
ทุกครั้งที่ผมฟังบะยาน แทบจะทุกท่าน ก็จะกล่าวถึงปัญหาที่เกิดก่อนเสมอ จากนั้นก็มีการเชิญชวนให้มีการฟิกิร หรือคิดร่วมกันเพื่อหาทางแก้ไข นี่คือหลักการหนึ่งของดะวะฮ์ที่ผมเอามาใช้ในกระทู้แห่งนี้ แต่มิทราบว่าทำไม พี่น้องบางท่านถึงเข้าใจเป็นอย่างอื่นไปได้ อ่านเจตนารมณ์ของผมดีๆ สิครับ - วัลลอฮุอะอฺลัม
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: wahaba Date: พ.ย. 22, 2009, 10:40 AM
อ๋อ ความจริงแนวทางเดียวกัน
ถ้าท่านจะวิจารย์ขอให้วิจารย์เป็นตัวบุคคล จะดีกว่าครับ อย่าให้เหมือนวะฮาบีบางกลุ่มที่ชอบหุก่มเหมารวม หุก่มจนพี่น้องตับลีฆเป็นฤาษี ส่วนตัวเองเป๊น1ใน73จำพวกที่จะเข้าสวรรค์
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: al-firdaus~* Date: พ.ย. 22, 2009, 10:55 AM
salam
อ่านดูแล้ว น้องอัลฟาตอนีเค้าแค่คิดคนละมุมมอง แต่เป้าหมายเดียวกันค่ะ
หากเราได้คนทำงานดะวะฮ์ที่อาเหล่ม มีความรู้ในด้านศาสนา เค้าจะเป็นอามีรที่นำพาคนอีกมากที่ยังขาดจุดๆนี้ไป
อย่างไรก็ตาม คนที่ไม่พร้อมตรงจุดๆนี้ เขาสามารถดะวะฮ์คนได้ เขาสามารถออก 3 วัน 40 วัน 4 เดือน หรือ 1 ปีได้
หลายต่อหลายคน ที่ไม่เคยเรียนปอเนาะ ไม่เคยเรียนศาสนา แต่เขากลับตัวกลับใจ ซ้ำยังมีความรู้ในเรื่องศาสนา ก็จากงานดะวะฮ์ตับลีฆนี่แหละ
บางอย่างมันไม่ตายตัว แต่ขอให้อยู่บนหนทางที่เที่ยงตรง อยู่บนงานศาสนา ที่พร้อมจะเสียสละได้ทุกเวลา ขัดเกลาตนเองควบคู่ปรับปรุงอามัล
ฮิดายะฮ์มาจากอัลลอฮ์นะคะ เราต้องขวนขวาย ศึกษาไปเรื่อยๆ มองงานดะวะฮ์ด้วยความอิ่มเอิบ
แล้วฮิดายะฮ์จะเกิด อินชาอัลลอฮ์
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: Al Fatoni Date: พ.ย. 22, 2009, 11:08 AM
สำหรับคนที่ได้ดีได้งามกับงานดะวะฮ์ ก็อัลหัมดุลิลลาฮฺ ผมไม่ต้องการกล่าวถึงตรงนั้น แต่ผมต้องการกล่าวถึงบางบุคคลที่ทำงานดะวะฮ์ลวกๆ แล้วยังลามไปถึงบางสิ่งที่จำเป็นสำหรับเขา แต่เขากลับมองข้าม และละทิ้งมันไป ตรงนี้แหละ ที่ผมจะให้พวกเรามานั่งคุยกันว่า ต้นเหตุปัญหาของบุคคลเหล่านี้คืออะไรกันแน่ แล้วเราจะร่วมกันหาทางแก้ไขอย่างไร คนที่ได้ดีจากงานดะวะฮ์ ผมทราบแล้วครับว่ามันมีเยอะ ฉะนั้น เรามาพูดคุยกันถึงคนที่ไม่ได้ดีจากดะวะฮ์จะดีไหม เพื่อที่จะช่วยเขาให้ได้ดีเหมือนคนอืนด้วย อ่านเจตนารมณ์ของผมให้ดีนะครับ แล้วก็แยกเรื่องวะฮาบีย์กับเจตนารมณ์ส่วนบุคคลให้ออกด้วยนะครับ มิฉะนั้น จะคุยกันไม่รู้เรื่อง - วัสสลามุอลัยกุม
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: rayes Date: พ.ย. 22, 2009, 12:39 PM
การศึกษาจากหนังสือด้วยตนเอง ถึงแม้มันจะง่ายแค่ไหนก็ตาม แต่ก็ย่อมต่างจากการที่ได้ศึกษาจากครูนะครับ และการศึกษาที่ดี ก็สมควรที่จะมีการถามตอบกับครูด้วย จริงจะได้ข้อเท็จจริงของข้อมูล ไม่ใช่แค่นั่งฟังแล้วก็จบ เชื่อ แล้วเอาไปอะมัล - วัสสลามุอลัยกุม
หากเราอ่านหนังสือศาสนาที่วางขายทั่วไปแล้วเราต้องไปถามครูทุกเล่ม มันเป็นไปไม่ได้หรอกครับ หนังสือศาสนาที่วางขายให้คนทั่ว ที่ไม่มีเวลาไปเรียนใด้อ่านเป็นพันเรื่อง แล้วตอนนี้กี่คนไปแล้วละครับที่ชื้อหนังสือศาสนาไปอ่านเอง ถึงจะไม่ดีเลิศเหมือนกับการศึกษากับครู แต่มันก็ใช้ได้ ฉะนั้นหากไม่มีเวลาไปนั่งเรียน ก็ซื้อหนังสือมาอ่านเอง
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: rayes Date: พ.ย. 22, 2009, 12:56 PM
สำหรับคนที่ได้ดีได้งามกับงานดะวะฮ์ ก็อัลหัมดุลิลลาฮฺ ผมไม่ต้องการกล่าวถึงตรงนั้น แต่ผมต้องการกล่าวถึงบางบุคคลที่ทำงานดะวะฮ์ลวกๆ แล้วยังลามไปถึงบางสิ่งที่จำเป็นสำหรับเขา แต่เขากลับมองข้าม และละทิ้งมันไป ตรงนี้แหละ ที่ผมจะให้พวกเรามานั่งคุยกันว่า ต้นเหตุปัญหาของบุคคลเหล่านี้คืออะไรกันแน่ แล้วเราจะร่วมกันหาทางแก้ไขอย่างไร คนที่ได้ดีจากงานดะวะฮ์ ผมทราบแล้วครับว่ามันมีเยอะ ฉะนั้น เรามาพูดคุยกันถึงคนที่ไม่ได้ดีจากดะวะฮ์จะดีไหม เพื่อที่จะช่วยเขาให้ได้ดีเหมือนคนอืนด้วย อ่านเจตนารมณ์ของผมให้ดีนะครับ แล้วก็แยกเรื่องวะฮาบีย์กับเจตนารมณ์ส่วนบุคคลให้ออกด้วยนะครับ มิฉะนั้น จะคุยกันไม่รู้เรื่อง - วัสสลามุอลัยกุม
อันนี้ คือมองที่คนแล้วละครับ อย่าลืมสิครับ มนุษย์ทุกคนไม่มีใครสมบูรณ์ไม่วาจะเป็น ครู อีหม่าม สมบูรณ์100 เปอร์เซ็น ไม่มีหรอกครับ แม้แต่ตัวเราเองที่กำลังพยายามจะปรับปรุงคนอื่นอยู่ก็ตาม ทุกคนมีข้อดี และ ข้อเสีย หากมองของดีก็เห็นของดี หากมองของไม่ดีเราก็เห็นของไม่ดี การทำลวกๆหรือแล้วลามไปถึงสิ่งจำเป็นสำหรับเขา อันนี้ผมว่าเรื่องส่วนตัวส่วนบุคลแล้วละครับ คงเป็นหน้าที่ของคนที่เห็นแล้วละครับ ว่าเขาลามไปยังอะไรบ้าง คนที่พูดคุยใด้ คือ คนที่รู้ข้อเท็จจริงเท่านั้นครับ ปัญหาไม่ใช่อยู่ที่ไม่ได้เรียนกับครูหรอกครับ เพราะพวกที่เรียนกับครูแต่ไม่ใด้ดีก็มีครับ
Re: จะไปออก ดะวะห์ โดยละทิ้งครอบครัวได้รึไม่.... ปัญหาครอบครัวที่ต้องขอความช่วยเหลือ By: Al Fatoni Date: พ.ย. 22, 2009, 01:14 PM
หนังสือทุกเล่มที่ซื้อมาอ่านเอง ผมเห็นด้วยว่าเป็นไปไม่ได้ที่จะต้องไปถามครูทุกเล่มว่าถูกต้องหรือไม่ แต่ทว่า ความรู้ความเข้าใจของเขาที่เขาคิดว่าเข้าใจนั้น ผมจะถามว่า อะไรจะเป็นตัวการันตี หรือยืนยันว่าสิ่งที่เขาอ่านนั้น เขาได้เข้าใจอย่างถูกต้อง
ในการทำงานดะวะฮ์เอง ก็จะมีการทำหะละเกาะฮ์ และหนึ่งในสิ่งที่มีอยู่หะละเกาะฮ์ก็คือ การอ่านอัลกุรฺอาน โดยที่จะมีผู้ฟังคนหนึ่งคอยฟังการอ่านของเรา รวมทั้งคนอื่นๆ ด้วย รูปแบบเช่นนี้ ก็คล้ายกับการเข้าครูเช่นกัน แต่ทว่า เป็นการเข้าในลักษณะที่แต่ละคนก็ต่างเรียนรู้มาก่อนแล้ว เพียงแต่มาอ่านเพื่อเป็นการทบทวนเท่านั้น ซึ่งหากเขาต้องการทราบวิธีการอ่านที่ถูกต้องจริงๆ แล้ว เมื่อเขามีเวลาว่าง หรืออยู่ในช่วงที่ไม่ได้ออกดะวะฮ์ เขาก็สมควรไปเรียนวิธีการอัลกุรฺอานจากครูอีกที แม้ว่าตอนนั้น เขาอาจจะยังหาครูไม่ได้ ก็อนุโลมให้ศึกษาด้วยตนเอง แต่เขาก็ไม่ควรพอใจอยู่แค่นี้
คุณรอญิสกล่าวว่า "มนุษย์ทุกคนไม่มีใครสมบูรณ์ไม่วาจะเป็น ครู อีหม่าม สมบูรณ์100 เปอร์เซ็น ไม่มีหรอกครับ", สัจธรรมข้อนี้ คงไม่มีใครค้านหรอกครับ แต่เรากำลังอยู่ในประเด็นที่ว่า เราจะช่วยแก้ปัญหาคนที่ทำงานศาสนาแบบลวกๆ ได้อย่างไร การฟิกิรในเรื่องนี้ ไม่ใช่เป็นสิ่งที่ทางกลุ่มตับลีฆให้ความสำคัญหรือครับ ผมไม่เข้าใจอะครับ คุณรอญิสจะอะไรกับผมกันนักกันหนาเชียว - วัสสลามุอลัยกุม